To Olivia (2021)

Recensie To Olivia CinemagazineRegie: John Hay | 94 minuten | biografie, drama | Acteurs: Hugh Bonneville, Keeley Hawes, Darcey Ewart, Bobby O’Neill, Michael Jibson, Isabella Jonsson, Alfie Hardy, Tommy James Hardy, Geoffrey Palmer, Conleth Hill, Prue Clarke, Sam Heughan, Bodhi Marsan, Dawn Spragg, Lewis Spencer, Sam Phillips, Sarah Beckett, Brett Fancy, Natasha Joseph, Mike Burnside, Jamie Martin

Hij mag dan al ruim dertig jaar dood zijn, nog altijd geldt Roald Dahl als een van de meest gelezen en gewaardeerde kinderboekenschrijvers. Ook kinderen die nu opgroeien beleven veel plezier aan geliefde boeken als ‘Matilda’, ‘De heksen’ en natuurlijk ‘Sjakie en de chocoladefabriek’. De verhalen zijn tijdloos en prikkelen de fantasie van kinderen met hun unieke, ‘grumoristische’ toon. Geen wonder dat filmmakers daarop inspelen, onder meer met de remake van ‘The Witches’ (2020), en dat er momenteel liefst vier grote projecten in productie zijn (een origin-story over Willy Wonka met Timothée Chalamet en Olivia Colman, een verfilming van de musical ‘Mathilda’ met Emma Thompson als Juffrouw Bulstronk, een eigenzinnige verfilming van de bundel ‘Het wonderlijke verhaal van Hendrik Meier’ van de hand van Wes Anderson, met onder anderen Benedict Cumberbatch, Ralph Fiennes en Ben Kingsley in de hoofdrollen én een miniserie voor tv van ‘Sjakie en de chocoladefabriek’). Dat Dahl de meeste van die geweldige verhalen misschien nooit zou hebben kunnen schrijven als er niet een grote tragedie in zijn leven had plaatsgevonden, weet niet iedereen. Maar dit wordt in de film ‘To Olivia’ (2021) van regisseur John Hay nader uitgediept.

Hay en zijn collega-scenarioschrijver David Logan baseerden zich op het boek ‘An Unquiet Life’ van Stephen Michael Shearer; geen biografie van Dahl maar van Patricia Neal, de Hollywoodactrice met wie hij dertig jaar getrouwd was en vijf kinderen kreeg. Als we hen ontmoeten, we schrijven de periode 1961-1962, zijn beide echtelieden in een impasse voor wat betreft hun artistieke carrière. Roald (Hugh Bonneville met neusprothese) heeft net ‘James and the Giant Peach’ uitgebracht, maar dat boek dreigt te floppen en Patricia (Keeley Hawes)’s vroege acteersuccessen dateren inmiddels van een decennium geleden. Hoewel ze op een idyllisch plekje op het Britse platteland wonen met hun drie jonge kinderen Olivia (Darcey Ewart), Tessa (Isabella Jonsson) en baby Theo (Alfie en Tommy James Hardy), stapelen de financiële zorgen zich op. Maar dan slaat het noodlot toe: de zevenjarige Olivia wordt ernstig ziek en overlijdt niet lang daarna in het ziekenhuis. Haar dood drijft een wig in het gezin: terwijl Patricia haar intense verdriet verbijt en er probeert te zijn voor haar twee andere kinderen, sluit Roald zich op in zijn tuinhuisje, waar hij zichzelf volgiet met sterke drank, zich vol overgave stort op zijn volgende boek – iets met een chocoladefabriek – om zijn verdriet maar niet onder ogen te hoeven komen.

Het is schrijnend om te zien hoe Roald, na het overlijden van Olivia, zijn andere kinderen compleet lijkt te vergeten. Theo is nog te klein, waardoor vooral de vijfjarige Tessa het slachtoffer is van zijn botte afwijzing. Terwijl ook zij verdriet heeft en haar zus mist. De piepjonge Isabella Jonsson speelt haar rol heel overtuigend; je hart breekt als je ziet hoe Roald haar pop wegstopt omdat hij ervan overtuigd is dat die van Olivia was en hij niet meer met haar overlijden geconfronteerd wil worden. Het is te pijnlijk voor hem. Maar ergens begrijp je zijn gedrag ook: is er een groter gemis voor te stellen dan een ouder die zijn kind verliest? ‘To Olivia’ vinkt netjes de verschillende stadia van verlies en rouwverwerking af en stipt onderwijl enkele cruciale gebeurtenissen aan die Dahl en Neal verder vormden. Bijvoorbeeld de scène waarin ze troost zoeken bij de aartsbisschop van Canterbury (Geoffrey Palmers in zijn allerlaatste rol), waarbij Roald zijn scepsis ten opzichte van het geloof nog maar eens bevestigd ziet worden. Maar er gloort uiteindelijk ook weer hoop aan de horizon: Patricia wordt door producer Marty Ritt (Conleth Hill uit “Game of Thrones”) hoogstpersoonlijk gevraagd voor de rol van Alma in ‘Hud’ (1963), maar na al die jaren vindt ze het spannend om weer te moeten auditeren. En dan ook nog met een botte Paul Newman (Sam Heughan) erbij. Wat we nu weten is dat die film Neals comeback zou betekenen en haar zelfs een Oscar zou opleveren. Dahl schrijft intussen gestaag verder aan zijn nieuwe boek; ‘Sjakie en de chocoladefabriek’ zou zijn definitieve doorbraak betekenen. Deze film toont maar weer eens aan dat uit rouw en verlies de mooiste kunsten ontstaan.

‘To Olivia’ heeft een sterke cast, waarbij met name Hawes en de jonge Jonsson zich weten te onderscheiden. Dat het Neal is die het gezin weer op de rails moet krijgen, terwijl zij zich allicht ook liever volledig op haar werk had willen storten zoals haar man doet, geeft de film een interessante insteek vanuit het oogpunt van de vrouwenemancipatie. Dat haar verhaal er net even beter uitkomt dan dat van Dahl, heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ‘To Olivia’ gebaseerd is op háár biografie en niet die van hem. De productie is oerdegelijk gemaakt, daar valt niks op af te dingen. Het is jammer dat de film nogal braafjes en standaard aandoet; natuurlijk voel je de emoties, maar het blijft allemaal behoorlijk onderkoeld. Het had zeker geen kwaad gekund om af en toe ook te laten zien hoe verscheurd Dahl en Neal zijn. Verder had er meer gedaan kunnen worden met de toon van het verhaal. Dahls werk is zo’n enorme inspiratiebron, met alleen het opwerpen van verzonnen woorden en ideetjes die later zouden terugkeren in zijn boeken ben je er nog niet. Dat vleugje humor, absurditeit of eigenzinnigheid die Dahls werk zo kenmerkt had deze film net wat meer kleur en ‘gobblefunk’ gegeven.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 16 juni 2022