To Risk Everything to Express It All – John Cassavetes: To Risk Everything to Express It All (1999)
Regie: Rudolf Mestdagh | 52 minuten | documentaire | Met: Gena Rowlands, Nick Cassavetes, Sam Shaw, Al Rubin, Peter Falk, Paul Mazursky, Anthony Quinn, Ben Gazarra, Seymour Cassel, Peter Bogdanovich
Er schuilt een gevaar in het maken van een documentaire die zich centreert rond een (over het algemeen) geliefd persoon. De mensen die geïnterviewd worden zullen niet snel negatieve uitspraken doen over de persoon in kwestie, waardoor een nogal eenzijdig beeld ontstaat van het onderwerp. De documentaire loopt dan kans om een soort heldenverering te worden. ‘To Risk Everything to Express It All’ over regisseur/acteur John Cassavetes is dat in zekere zin jammer genoeg ook.
Belgische filmmaker Rudolf Mestdagh plaatst een indrukwekkend aantal personen voor zijn camera. Deze mensen zijn allen zeer nauw betrokken geweest bij het maken van Cassavetes’ onafhankelijke films. Niet alleen zijn echtgenote (toen ook al weduwe) Gena Rowlands en zoon Nick Cassavetes komen aan het woord, ook Sam Shaw, Al Rubin, Peter Falk, Paul Mazursky, Anthony Quinn, Ben Gazarra, Seymour Cassel en Peter Bogdanovich doen een duit in het zakje. Over het algemeen zijn zij zeer lovend over hun geïnspireerde collega, met wie het toch niet altijd makkelijk was samen te werken. Zo vertelt Gazarra dat Cassavetes nooit spelaanwijzingen gaf omdat dat de fantasie zou afstompen; in plaats daarvan stak hij urenlange speeches af, waarna de cast zelf moest zien uit te vogelen wat er nu eigenlijk van hen verwacht werd. Hij liet zijn cast hun grenzen opzoeken; de menselijke emotie was belangrijker dan de plot van de film. De onervaren actrice Lynn Carlin werd bijvoorbeeld op de set door Cassavetes met een mes achterna gezeten, zodat zij net dat beetje meer emotie kon tonen. Het zijn leuke anekdotes die iets meer inzicht geven in de man achter de films.
De beelden van de talking heads worden afgewisseld met – vrij lange – fragmenten uit Cassavetes’ films, zoals uit ‘Shadows’, ‘Faces’ en ‘The Killing of a Chinese Bookie’. Voor een liefhebber van Cassavetes een feest om deze scènes terug te zien; voor de mensen die dat (nog) niet zijn, een reden om zijn films eindelijk eens op een to see-lijstje te zetten. Een uitgebalanceerde documentaire is het niet, maar omdat het op zich al uniek is om mensen over Amerika’s eerste onafhankelijke filmmaker te zien en horen praten (personen waarvan het daarnaast, gezien hun leeftijd, ook nog eens zeker is dat ze niet al te veel jaren meer hun zegje kunnen doen over Cassavetes) is Rudolf Mestdaghs documentaire het aanzien meer dan waard.
Monica Meijer