Tom of Finland (2017)

Regie: Dome Karukoski | 116 minuten | biografie, drama | Acteurs: Pekka Strang, Jakob Oftebro, Jessica Grabowsky, Lauri Tilkanen, Jimmy Shaw, Werner Daehn, Jan Böhme, Seumas F. Sargent, Þorsteinn Bachmann, Kari Hietalahti

‘Tom of Finland’ is een visueel aardige, kabbelende biopic met een interessant onderwerp, tenminste zo lijkt het. Is kunstenaar en hoofdfiguur Touko Laaksonen (1920-1991), verantwoordelijk voor de klassieke verbeelding van de homo-erotiek in ‘iconische tekeningen’, misschien saaier dan gedacht, of ligt het aan de film zelf? Homoseksualiteit in WOII, dat hoeft natuurlijk niet saai te zijn; het is zelfs een spannende combinatie met al die leren uniformen. Of is dat weer een vooroordeel? En dan aan elkaar uitleggen hoe moeilijk het is een verboden omgangsvorm te praktizeren: we missen een beetje de spanning die daar bij moet hebben gehoord.

U merkt het, we raken als witte heteroman in de war; we kunnen ons misschien niet gemakkelijk verplaatsen in het onderwerp. Er wordt met overtuiging geacteerd in het Engelstalige ‘Tom of Finland’, onder meer door hoofdrolspeler Pekka Strang; dit product heeft voldoende makerspassie in zich, maar waar is het sprankelende verhaal dat de thematiek overstijgt? Een terugkerend filmprobleem anno 2018, met al die niches die om aandacht vragen. We gaan steeds meer toe naar doelgroepencultuur; dat zal een bijdrage hebben geleverd aan de gedaalde kijkcijfers van de Oscars, hoe goed gemaakt en uniek de genomineerde films ook mogen zijn.

Goed, opa heeft weer gesproken; nu terug naar ‘Tom of Finland’, dat wat door het leven van Laaksonen heen dartelt. ‘Met zijn homo-erotische kunst heeft hij een essentiële bijdrage geleverd aan de emancipatie van de homo’s in de twintigste eeuw’, zo leest het. O ja? Laaksonen blijft in deze film een enigma; misschien is dat wel eigen aan Finnen. Anderzijds heeft de film een speciale, zachte oprechtheid en gefilterde, impressionistische sfeer die wel degelijk meer mensen kan inspireren dan alleen de doelgroep. Je moet bereid zijn te blijven kijken naar deze idylle vol mooie mannen; dan voel je – zelfs als er sneeuw ligt, de zindering van de lente, een jaargetij naar ieders bekoring.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 15 maart 2018