Torn (2013)

Regie: Jeremiah Birnbaum | 81 minuten | drama | Acteurs: Mahnoor Baloch, Faran Tahir, Dendrie Taylor, John Heard, Sharon Washington, Patrick St. Esprit, Jordan Parrot, Sagar Parekh, Karl Antony, Judi Barton, Bruce Blau, Vint Carmona, Brian Danker, Dana Dowell, Shannon Finn, Gregory Freiberg, Rebecca Grayce, Joe Hakik, Jim Hechim, Jackie Hisaw, Mike HOward, Karen Kahn, Celik Kayalar

De knap gestileerde openingscredits van ‘Torn’ tonen de gemoedelijke sfeer van een typisch Amerikaans winkelcentrum. Het zou een ideale zondagmiddag kunnen zijn. De drukte is niet onaangenaam. Jongeren verzamelen zich bij de ijssalon, ouderen genieten op de talrijke bankjes van hun koffie en een goed boek. Nieuwbakken gezinnen laveren langs de winkels, kinderwagen aan de ene hand, aankopen aan de andere. Alle etniciteiten zijn vreedzaam vertegenwoordigd. Het hele complex is vlekkeloos schoon. De georchestreerde pianomuziek die er bij te horen is, maakt het vredevolle beeld af. Dat kan zo niet lang goed gaan natuurlijk. Een ontploffing maakt een einde aan de absolute rust.

De film gaat verder met een scène in een even smetteloze woonwijk, voorbehouden aan welgestelde Amerikanen. Het is de thuishaven van een Pakistaans gezin, ogenschijnlijk een succesvol exponent van de Amerikaanse droom. Nietsvermoedend beleven ze een doodgewone dag, totdat ze vernemen dat hun zoon Walter ten tijde van de ontploffing aanwezig was in het winkelcentrum. Ook hier komt er ogenblikkelijk een einde aan de vredige stilte.

Op de plek van de rampspoed blijken er meer mensen in hetzelfde schuitje te zitten. Ongewis over hun geliefden, kinderen of vrienden is het chaos troef. Zo is daar ook de blanke, alleenstaande  en armlastige moeder van Eddie. Op zoek naar antwoorden, komen de moeders van de twee omgekomen tieners bij elkaar terecht. Om de correcte antwoorden te vinden, moeten echter wel de juiste vragen worden gesteld. Vooroordelen, racisme en de angst voor de waarheid nemen het oordeelsvermogen al snel over. Zeker als blijkt dat de ontploffing is veroorzaakt door een bom.

‘Torn’ toont niet de weg naar de explosie toe, maar de uitwerking die het heeft op de nabestaanden. Daarin schuilen enkele bedrieglijke valkuilen die vaak een negatieve uitwerking kunnen hebben op dit soort films. Het gemak waarmee deze films uitmonden in sentimentele rommel, is daar een treffend voorbeeld van. De emoties die de personages daarbij etaleren, zijn enkel gemaakt voor het effect. Emoties zijn dan niet inherent aan de personages, maar bloedeloos tekentafelwerk. Het is zaak emoties, dialogen en handelingen zo oprecht mogelijk te presenteren. Dat vergroot de geloofwaardigheid en de betrokkenheid bij het drama.

De vrij onbekende acteurs in ‘Torn’ demonstreren daarbij een grote ingetogenheid die hun verlies goed voelbaar maakt. Met subtiele handelingen worden hun karakters verder neergezet. Het grote gebaar is hier gelukkigerwijs afwezig. Het tempo is redelijk traag, maar dat betekent ook dat ‘Torn’ het drama niet uit de weg gaat. Dat gaat gepaard met weinig tekst, de film laat het verdriet en de vragen waarmee de moeders zitten vooral zien. Dat is minder subjectief en daardoor dichterbij een oprechte waarheid. Daarnaast maakt ‘Torn’ veel gebruik van scherptediepte. Dat vergroot de spanning, doordat de toeschouwer in eerste instantie niet meteen volledige controle heeft over de invulling van het beeld. De vragen van de personages zijn daardoor ook die van de kijker. Het gevolg is een grotere betrokkenheid. Hoewel enigszins karikaturaal, zijn de personages daardoor ook levensecht.

‘Torn’ laat knap zien welke vooroordelen en verkeerde aannames er achter de smetteloze façade van het Amerikaanse volk schuilt. De vraag rijst hoe goed we onze naasten eigenlijk kennen? En belangrijker misschien hoe goed we onszelf kennen. Als sociaal-cultureel drama pakt ‘Torn’ niet helemaal goed uit, als persoonlijk verhaal is het wel van indringende kwaliteit. Het wat overbodige einde laat zien hoe de vork werkelijk in de steel zit. Alle antwoorden komen daar voor de toeschouwer samen. De twee moeders blijven in duisternis achter.

Wouter Los

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 9 april 2015
DVD-release: 14 september 2015