Touchez pas au grisbi (1954)

Regie: Jacques Becker | 94 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Jean Gabin, René Dary, Dora Doll, Vittorio Sanipoli, Marilyn Buferd, Gaby Basset, Paul Barge, Alain Bouvette, Daniel Cauchy, Denise Clair, Angelo Dessy, Michel Jourdan, Paul Oettly, Jean Riveyre

Ook gangsters kennen een oude dag. Sommige dan. Zoals de gangster Max in de Franse klassieker ‘Touchez pas au grisbi’. Max heeft zijn laatste klus geklaard en is nu toe aan pensioen. In het Parijs van de jaren 50 is hij met vrienden en liefjes te vinden in een restaurant of cabaret. Hij praat wat met de gangsters die nog niet gepensioneerd zijn, bezoekt een van zijn vele minnaressen of probeert als een overjarige Casanova een meisje te versieren dat zijn kleindochter had kunnen zijn. Met succes.

Het eerste half uur van ‘Touchez pas au grisbi’ brengen we door met deze charismatische maar dodelijk vermoeide man. Maar steeds lijkt er iets te broeien in de Parijse misdaadwereld. Na een half uur begrijpen we hoe het allemaal zit en verandert de film van een misdadigersportret in een thriller. Omwille van spoilers geven we niets weg, behalve dan dat Max zijn pensioen nog wel even kan vergeten.
Het kost ‘Touchez pas au grisbi’ weinig moeite de kijker te plezieren. We genieten van een grauw en regenachtig Parijs, de stille nachtelijke straten en de weinigen die hen bevolken: uitgaanders, misdadigers, meisjes van lichte zeden en een enkele diender. We zien langgerekte omineuze schaduwen en hopen er maar het beste van. Zo sfeervol als in een Amerikaanse film noir, maar dan in Parijs.

Daarnaast biedt de film een fascinerende blik op een vergane wereld. Een achterbak die je nog met een lullig sleuteltje moet openen, enorme balen shag, bankbiljetten waarmee je je muur kunt behangen, telefoons met draaischijf en barkeepers die halflege glazen vol in zicht teruggooien in de fles. Maar ook mannen die hun vriendinnen nu en dan een hijs verkopen en vrouwen ongevraagd beetgrijpen. Niet als uitwas, maar als dagelijkse praktijk.

Het acteren is van grote klasse, met de oude Jean Gabin en de veel jongere Lino Ventura en Jeanne Moreau in belangrijke rollen. Echt spannend wordt het nooit, daarvoor zijn de hoofdpersonages te schetsmatig om met ze mee te leven. Het irritante muziekje van Max duikt ook net iets te vaak en te opzichtig op. Maar verder begrijpen we de klassieke status helemaal. Sfeervol, melancholiek en duister, precies zoals we het graag zien.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 1 oktober 1954
VOD-release: december 2021 (Netflix)