Train to Busan – Busanhaeng (2016)
Regie: Sang-ho Yeon | 118 minuten | actie, drama, horror, thriller | Acteurs: Yoo Gong, Soo-an Kim, Yu-mi Jung, Dong-seok Ma, Woo-sik Choi, Sohee, Eui-sung Kim, Gwi-hwa Choi, Terri Doty, Jang Hyuk-Jin, Seok-yong Jeong, Chang-hwan Kim, Myung-sin Park, Eun-kyung Shim, Soo-jung Ye
In de openingsscène van het Zuid-Koreaanse ‘Train to Busan’ komt een varkensboer, onderweg naar huis, aan bij een quarantaineblokkade. Er is iets met een lek in het biotechdistrict. Nadat zijn auto is schoongespoten, mag de man verder rijden. Kort daarna, rommelend met zijn telefoon, rijdt hij een jong hertje omver. Het resulteert in een bloedbad. Het dier kan onmogelijk nog in leven zijn, veronderstelt de boer. Hij besluit verder te rijden. Toch, als de auto uit zicht is, komt het hertje al hortend en stotend overeind en strompelt weg. Al het kleur is uit zijn ogen verdwenen.
In het vervolg van de film staan een jonge zakenman en zijn dochter centraal. Hij is een drukbezet man die door zijn werk weinig tijd voor zijn dochter heeft. Zij verlangt terug naar de tijd dat haar ouders nog bij elkaar waren. Een tijd voordat haar vader door het grote geld bezeten was. Haar komende verjaardag brengt ze dan ook liever door bij haar moeder. Maar die woont helemaal aan de andere kant van het land, in Busan. Als het verjaardagscadeau dat hij voor haar gekocht heeft niet in goede aarde valt, gaat de man overstag. Ze zullen samen de trein naar Busan nemen.
Nietsvermoedend beginnen ze de vroege ochtend aan hun reis. Dat de wereld om hun heen in brand lijkt te staan, gaat grotendeels langs ze heen. Hij zit met zijn hoofd nog altijd bij zijn werk, zij droomt van een gelukkige gezinshereniging. Als ze hun trein gehaald hebben, komt die wens een stuk dichterbij. Totdat er, net voordat de deuren sluiten, een dodelijk verwonde vrouw naar binnen rent. Als de vrouw enkele argeloze treinreizigers aanvalt, overkomt de gewonden hetzelfde als het hertje uit de openingsscène. Ze vallen neer, komen krakend weer overeind en, met een wezenloze blik in de ogen, beginnen de overgebleven medereizigers aan te vallen. De trein naar Busan wordt langzaamaan overgenomen door rasechte zombies.
Daarmee betreedt ‘Train to Busan’ het domein van de zombiefilm. Een genre waarin de oorsprong of het lot van de zombies ondergeschikt is aan maatschappijkritiek. Het maakt in feite niet uit waar de zombies vandaan komen of welk gevaar ze vormen voor de samenleving. Ergens gaan dit soort films ook niet over personages en hoe die aan hun ondode belagers proberen te ontsnappen. Personages staan voor een groter iets. Ze staan vrijwel volledig in dienst van de thematiek. De oerfilms van George Romero handelen bijvoorbeeld in grote mate over de verdorvenheid van de consumptiemaatschappij.
Ook de personages en de zombies in ‘Train to Busan’ zijn thematische pionnen. Hier is de kritiek gericht tegen hebzuchtige fondsbeheerders, die door hun oogkleppen van geld hun medemensen niet meer kunnen zien. De hoofdpersoon is één van hen. Als de golf van zombies steeds dichter bij de coupé van hem en zijn dochter komt, prevaleert hij zijn werk nog steeds boven zijn omgeving. Dat er talloze mensen zijn die zijn hulp nodig hebben, is onbelangrijk. Hij laat ze liever aan hun lot over. In dit soort situaties moet je alleen voor jezelf zorgen, houdt hij zijn dochter voor.
Het is een zelfzuchtigheid die voortkomt uit angst. Pas als hij zijn medemens leert te helpen, toont hij zich een moedig mens. En kan hij het respect van zijn dochter winnen. De reizigers die in hun treincoupé blijven zitten komen te overlijden, de passagiers die hun veilig gewaande plekjes verlaten voor het onbekende blijven waardiger leven. Zolang ze het maar samen doen.
Dat is, in deze geïndividualiseerde tijden, geen overbodige boodschap. Een boodschap die er in ‘Train to Busan’ echter dik bovenop ligt. Nu is de zombiefilm van zichzelf natuurlijk een weinig genuanceerd genre, dus dat is niet onoverkomelijk. Meer storend is dat de film de conventies van het genre wel heel trouw volgt. Door de afbakening van de treincoupés worden personages slim, maar ook wat makkelijk geïsoleerd. Alle karakters voldoen aan de genreclichés, van de zwangere vrouw tot aan de zelfvoldane directeur die uitgroeit tot verrader. De zombies gedragen zich zoals we van ze gewend zijn. Iedereen krijgt de kans om de held te spelen, wat niet voorkomen kan dat ook enkele goeierds door de zombies gebeten worden (de transformatie tot zombie gaat bovendien wel heel erg snel, maar bij de meer voorname personages weer net wat langzamer). En ga zo maar door.
Ook wat betreft de beeldtaal is ‘Train to Busan’ weinig origineel. Maar door de doeltreffende spanningsboog is het allemaal uiterst effectief. De afwisseling tussen rust en actie is in balans. Doordat de trein constant in beweging is, krijgen de personages bovendien meer dynamiek. Door handig gebruik van mobiele telefoons krijgen die personages steeds meer stukjes van de puzzel. Geleidelijk aan worden ze meester over de situatie, overwinnen ze hun angst en maken ze daadwerkelijk groei door. Erg gecompliceerd is het allemaal niet, maar door de vele momenten van spanning is de betrokkenheid hoog genoeg om die simpele karaktergroei voor lief te nemen. ‘Train to Busan’ is uiteindelijk een vakkundig geproduceerde film die inhoudelijk weinig aan het genre toevoegt.
Wouter Los
Waardering: 3
Bioscooprelease: 30 maart 2017
DVD- en blu-ray-release: 27 juli 2017