Tre piani (2021)

Regie: Nanni Moretti | 119 minuten | drama | Acteurs: Riccardo Scamarcio, Margherita Buy, Alba Rohrwacher, Adriano Giannini, Elena Lietti, Nanni Moretti, Denise Tantucci, Alessandro Sperduti, Anna Bonaiuto, Paolo Graziosi, Tommaso Ragno, Stefano Dionisi, Teco Celio, Francesco Acquaroli, Daria Deflorian

‘Tre piani’, gebaseerd op het boek ‘Three Floors Up’ van Eshkol Nevo, begint in medias res. Een hoogzwangere vrouw (Rohrwachter) verlaat ’s avonds haar appartement, krijgt krampen op straat en ziet hoe een jonge man (Sperduti) een vrouw aanrijdt. De auto komt tot stilstand tegen een gevel en een echtpaar van middelbare leeftijd rent naar buiten. De licht gewonde jongeman is klaarblijkelijk hun zoon.

We volgen deze personen in hun wederzijdse relaties. De vader (Moretti) is rechter; de zoon heeft emotionele problemen vanwege diens harde hand, blijkt later. Ondertussen maken we kennis met het sympathieke echtpaar Lucio (Scamarcio) en Sara (Lietti), die in het huis wonen waar de auto tegenaan reed. Hun dochter Francesca heeft ook psychologische problemen; het is niet de enige subplot.

Een beetje veel subplot, tenzij alles op congruente wijze wordt samengebracht door de ervaren Moretti (‘La stanza del figlio’). De ruis blijft; ‘Tre piani’ is een kaartenhuis van familiale beslommeringen, gesitueerd in en rond een appartementengebouw in Rome. Dan heb je als filmmaker een probleem dat alleen kan worden opgelost door een slimme ingreep, zoals Hitchcock deed met ‘Rear Window’.

Moretti denkt weg te komen met kabbelend arthousedrama, maar zonder een leidend perspectief als dat van Jimmy Stewart in de genoemde Hitchcock (een aan huis gekluisterde man bespied de levens van buren) is de kijker de bespieder; zonder perspectieftechnische ingreep blijft een solide literaire raamvertelling uit. De verplaatsing van Tel Aviv naar Rome is toch al een moeilijke; een demonstratie tegen asielzoekers is geen intifada.

Moretti’s eigen acteerprestatie is met die van Scamarcio overtuigend; de andere hoofdrolspelers zijn degelijk. De kijker wordt vergeten. Die denkt naar een kwalitatief arthouseproduct te kijken, en krijgt subplots voorgeschoteld met ongerelateerde verwikkelingen – zoals seksueel geladen blikken, de suggestie van kindermisbruik en een getroebleerde vader-zoonrelatie. Soap met arthousesaus, een laag tempo en klassieke muziek.

Italiaanse films hebben vaker last van exuberantie: familie daar ontkom je niet aan, is de boodschap. Mensen maken ellende mee die eindig zou moeten zijn, maar de protagonisten laten elkaar niet los en de Doos van Pandora staat wijd open. Dat weten we toch, uit onze eigen levens? Het is aan de filmmaker te duiden; dat doet ie niet. Sterker nog: hij vergeet te snijden in het eigen vlees; dat wordt aapjes kijken.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 28 oktober 2021