Treasure (2024)

Regie: Julia von Heinz | 113 minuten | drama, komedie | Acteurs: Lena Dunham, Stephen Fry, Zbigniew Zamachowski, Iwona Bielska, Maria Mamona, Wenanty Nosul, Klara Bielawka, Magdalena Celowna Janikowska, Tomasz Wlosok, Sandra Drzymalska, Slawomira Lozinska, Robert Besta, Ralph Kaminski, Karolina Kominek-Skuratowicz, Magdalena Smalara, André Hennicke, Petra Zieser, Oliver Ewy, Victor Pape-Thies, Tomek Nowicki, Izabela Gwizdak, Adam Venhaus, David Krzysteczko, Oliver Polak, Ignacy Matuszewski, Boris Izvarin, Annetta Chiantone

‘Treasure’ vertelt het verhaal van een ‘vader dochter’ road trip in 1991. Ruth Rothwax, gespeeld door Lena Dunham (bekend van ‘Girls’ en ‘This is 40’), is een journaliste uit New York die echt worstelt met haar gevoel van eigenwaarde nadat haar huwelijk is stukgelopen, haar gewichtsproblemen en haar moeizame relatie met haar vader en weduwnaar Edek. De Pools Joodse senior – gespeeld door schrijver en acteur Stephen Fry (‘Gosford Park’ en ’V for Vendetta’) – schakelt voor zijn rol de knuffelbeer-modus met een Pools accent in. Het tweetal reist door Polen, verblijft in eenvoudige hotels en kibbelt onderweg naar Łódź, de stad 130 km ten zuidwesten van Warschau, waar Edek geboren is.

Dochter Ruth, die veel over de Holocaust heeft gelezen, begrijpt niet waarom Edek niet de treinen wil nemen die zij heeft geboekt. In plaats daarvan huurt hij impulsief Stefan in, een chauffeur op het vliegveld. Die rol wordt gespeeld door Zbigniew Zamachowski (‘Trois couleurs: blanc’), wiens ingetogen authenticiteit in schril contrast staat met Fry’s meer theatrale optreden. Ruth staat altijd op scherp, vooral omdat ze vindt dat Edek erg nonchalant omgaat met hun gezamenlijke onderzoek naar zijn Holocaust-verleden. Ruth verwacht ook dat iedereen om haar heen Engels begrijpt en spreekt, wat in het algemeen al irritant is, maar nog meer als het een aantal keer wordt herhaald in het script.

Vader Edek gedraagt zich vaak op een eigenzinnige of ongepaste manier, meestal om te voorkomen dat hij zijn traumatische ervaringen herbeleeft. Dit is een vreemd en enigszins “voor de grap” gespeeld aspect van zijn karakter, maar het is ook zeer verontrustend. In Łódź waar Edek opgroeide voordat hij bij zijn familie werd weggehaald en naar het vernietigingskamp werd vervoerd, wordt zijn oude huis bewoond door een onplezierige en armlastige familie die er al sinds 1940 woont en nog steeds het mooie porselein van de familie Rothwax heeft. Ruth wil het terug en Edek wil het laten gaan.

Dan is er Auschwitz zelf. Edek moet beslissen of hij Ruth vergezelt naar het vernietigingskamp. Verschillende Poolse inwoners die ze ontmoeten noemen het een “museum”, wat een woedende reactie van Ruth uitlokt. Dit is een van de vele twistpunten. Als gevolg hiervan zijn alle pogingen tot komedie mislukt en komt Ruth onaardig over. Ze ergert zich constant aan haar vader, maar ziet niet in dat hij duidelijk traumatische herinneringen herbeleeft. 


‘Treasure’ is een emotioneel geladen film die narratieve samenhang opoffert in zijn streven naar emotionele impact. Dunhams optreden brengt daarin niet de gelaagdheid die deze film zo nodig heeft. Haar personage moet opdringerig zijn, maar vanuit een bezorgde, rechtvaardige inborst en daarin vindt ze die balans niet goed. Hetzelfde kan gezegd worden van Fry. Hij laat zien dat zijn personage een trauma met zich meedraagt, maar niet dat hij een heel volwassen leven in New York woont of dat hij deel uitmaakt van het leven van Ruth. Het voelt alsof het de eerste ontmoeting tussen de twee in tijden is.

Duitse regisseur en co-schrijver Julia Von Heinz heeft de autobiografische roman ‘Too Many Men’ van Lily Brett uit 1999 bewerkt. Bretts vader Max was een Holocaust-overlevende uit het getto van Łódź. Ze wil het schuldgevoel van overlevenden en aanhoudend antisemitisme onderstrepen in ‘Treasure’. Alle goede intenties ten spijt; in feite is deze film een vrij typisch drama dat draait om een gespannen relatie tussen ouder en kind. Dit uitgangspunt heeft vaak potentie, maar Von Heinz maakt die verwachting niet waar. De bekende Duitse acteur André Hennicke (‘Pandorum’ en ‘Knockin’ on Heaven’s Door’) is plots heel kort en vreemd lachend in een hotellift te zien. Daardoor lijkt het erop alsof er onontbeerlijke opnames verloren is gegaan in de montage, want die scène komt niet helemaal samen. Op de aangrijpende bezoek aan Auschwitz na, valt de film stil door de onhandige komedie en onnodige zijplotjes.

Lisette van der Meij

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 13 juni 2024
VOD-release: 23 oktober 2024 (Pathé Thuis, Picl)