Truffel liefde (2020)

Regie: Jascha de Wilde, Ben Hendriks | 84 minuten | documentaire

Vergeet varkens en honden. Truffels zoek je met vliegen. In de documentaire ‘Truffel Liefde’ stappen we in de wereld van truffeljagers, -handelaars, -kwekers en chefkoks die volledig toegewijd zijn aan deze zeldzame zwam.

Met een simpel takje lopen de truffeljagers door de bossen en weilanden van de Provence, op zoek naar de ‘zwarte diamant’. Naast de wortels van eiken bijvoorbeeld, want daar groeien ze graag. Jonge pijnboompjes worden resoluut uit de grond getrokken, want die vormen een bedreiging voor truffels. Net als de opwarming van de aarde trouwens. Een goede truffel heeft stress nodig in de vorm van kou en onweer en door het veranderende klimaat zou de truffel uit kunnen sterven.

De takjes tikken voortdurend op de grond en dat is niet voor niks. Want als door het tikken op de bosgrond opeens vliegjes opvliegen, zou het een indicatie kunnen zijn dat er truffels verborgen liggen. De jagers vallen op hun knieën en brengen een handvol aarde naar hun neus. Wel of geen truffel aanwezig? Het is een gok. Dan maar graven en meestal zijn wilde zwijnen ze voor geweest. Maar als de jager prijs heeft, is de vangst euforisch en zelfs verslavend, naar eigen zeggen.

Eénmaal geroken en geproefd vergeet je de geur van truffel niet. Zelfs geblinddoekt herken je dit sterke aardse, gas- en muskusachtig parfum uit duizenden. Het vervoert je. Dat truffels zeldzaam zijn, is algemeen bekend. Soms duurt het wel 20 jaar voordat het schimmelklimaat in de grond dit zwarte goud heeft geproduceerd, maar meestal is het lange wachten voor niets geweest, vertelt Catherine Mure, expert en handelaar voor chefkok Jacques Marcon (3 Michelin sterren). Ze heeft ooit eiken geplant om zelf truffels te kweken, maar na twee decennia kwam er helaas niet één zwam uit de grond. Gekmakend, want bij andere kwekers was de oogst rijk na al die tijd. De natuur laat zich niets afdwingen, zo blijkt en daarmee leeft het mysterie voort.

Even bekend als de zeldzaamheid is de waarde van truffels. Ze zijn kostbaar. Een goede diepzwarte truffel (dus niet bruin of grijs) met witte aders kost €1200,- per kilo. Er bestaat ook wit goud en daarmee wordt niet Limburgse witte asperges bedoeld. De witte truffel is de grand dame van deze zwamsoort en nog zeldzamer dan haar zwarte broer. De grootste witte truffel tot nu toe (ca. 2 kilo) is in 2014 bij Sotheby’s geveild voor € 50.000,-. Deze bedragen klinken als muziek in de oren van zogenaamde stropers. Zij bezoeken de kwekerijen zonder toestemming die als open schatkisten liggen te wachten in de Provence. Gelukkig controleert de lokale politie de boomgaarden met grote regelmaat en vangen de truffeldieven vaak bot. Als ze al iets vinden.

‘Truffel Liefde’, de nieuwe documentaire van Jascha de Wilde en Ben Hendriks na ‘Passage’ uit 2017, laat de intense reis zien van het verafgoden, zoeken, oogsten en verhandelen tot aan de keukens van gerenommeerde Franse restaurants en zelfs de kerk. Het blijft jammer dat er geen geur cartridges voor televisies bestaan, want een documentaire als deze vraagt om reukorgaan te prikkelen met het parfum van deze bijzondere zwam en het zoete landschap van de Provence.

Lisette van der Meij

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 30 januari 2020