U-Carmen e-Khayelitsha (2005)

Regie: Mark Dornford-May | 120 minuten | drama, romantiek, musical | Acteurs: Pauline Malefane, Andile Tshoni, Andries Mbali, Andiswa Kedama, Ruby Mthethwa, Bulelwa Cosa, Zintle Mgole, Lungelwa Blou, Zamile Gantama, Zweilungile Sidloyi

‘U-Carmen e-Khayelitsha’ is een boeiend experiment. Kun je zo’n klassieker uit de Europese cultuur verfilmen in een totaal andere omgeving? Dat blijkt heel goed te kunnen.

Denk niet dat je uitgekiende decors krijgt voorgeschoteld. De film begint met ruwe footage uit de townships. Langzaam kom je erachter wie de acteurs/zangers zijn en hoe regisseur Dornford-May zowel het verhaal als de muziek zijn plaats geeft. Daarbij speelt uiteindelijk de muziek de hoofdrol. De liedjes, als je zo onbescheiden mag zijn om ze zo te noemen, worden weliswaar omgeven met “echte” beelden en gespeelde scènes, maar dat is eigenlijk een excuus om de opera helemaal opnieuw uit te voeren met een geheel zwarte cast op zeer ongewone locaties.

Dat de muziek de nadruk krijgt, is terecht. Bizet baseerde zijn opera op een roman uit die tijd. Die roman wordt niet meer gelezen, maar de opera ‘Carmen’ wordt nog bijna dagelijks over de hele wereld uitgevoerd. Ook in deze film blijkt weer, dat de ontroerendste scènes ontstaan bij de mooiste stukjes muziek. Van het verhaal moet ‘U-Carmen e-Khayelitsha’ het niet echt hebben. Wel van de muziek en de vertolkingen, waarbij vooral Pauline Malefane indruk maakt.

Voor operakenners moet het een leuke ontdekkingstocht zijn om te zien hoe situaties uit het negentiende eeuwse Spanje worden vertaald naar het huidige Zuid-Afrika. Daarbij is vreemd genoeg nooit sprake van aids of drugsmisbruik, maar in de oorspronkelijke opera zullen de sloppenwijken van Sevilla ook wel iets romantischer zijn voorgesteld dan ze in werkelijkheid waren. Apartheid wordt zeer zijdelings genoemd en drugssmokkel komt wel voor, maar dan alleen om het verhaal een nieuwe wending te geven. Kortom: geen film voor iemand die wil weten hoe het eraan toegaat in de townships.

Wel een niet te missen film voor iedereen die iets met opera heeft en de oorspronkelijke ‘Carmen’ kent, en voor mensen die kennis willen maken met het fenomeen opera. Dit is je kans. Het duurt wel twee uur, maar dan weet je ook of het iets voor je is of niet. Er zitten zeker melodieën in, die je zult herkennen en waarderen. Mocht je opera echter een achterhaalde, negentiende eeuwse vertelvorm vinden: deze film zal je niet van het tegendeel overtuigen.

Hugo Visser

Waardering: 3

Bioscooprelease: 22 september 2005