Ultimo tango – Un tango más (2015)

Regie: German Kral | 85 minuten | documentaire, musical

“Als ik dood zou gaan en opnieuw geboren zou worden, zou ik het allemaal opnieuw doen; bovenal een tangodanseres zijn. Ik zou alles opnieuw doen, behalve een relatie beginnen met Juan.” We maken kennis met de 80-jarige en nog steeds prachtige María Nieves. Zij vormde ruim veertig jaar lang een tangokoppel met de inmiddels 83-jarige Juan Carlos Copes. Samen waren zij jarenlang de belichaming van de Argentijnse tango. Ze tourden met hun tangoshows door Latijns-Amerika, de VS en zelfs Japan. Ze ontmoetten elkaar eind jaren veertig in een van de vele milongas (tangosalons) die Buenos Aires in die jaren rijk was. María was nog een tiener, die nog niets van tango wist maar wel urenlang danste in huis terwijl ze naar de radio luisterde. Juan was vastbesloten de beste danser te worden van de milonga en vond in María de perfecte partner. María viel direct in katzwijm voor Juan en de tango, de rest werd geschiedenis.

Tot zover de romantische vertelling van dit verhaal dat zich over zoveel decennia uitspreidde en wordt verbeeld in deze documentaire met fictie-elementen, geregisseerd door de Argentijns-Duitse filmmaker German Kral. Want achter het bijzondere partnerschap schuilde in werkelijkheid verdriet, afwijzing en jaloezie. We zien María vertellen over de begindagen, vaak mijmerend, vol humor en zelfrelativering. Maar af en toe sijpelen haar ware gevoelens er doorheen. Ze werd verliefd op een knappe jonge danser, die eigenlijk een gehaaide zakenman was en – ondanks zijn zelfverklaarde respect voor haar als danser en als mens – al die jaren nooit echt van haar hield. Minder aan het woord komt Juan zelf, die net als María prachtig geconserveerd is en nog elke avond als danser op het podium staat. Maar niet met María; hun partnerschap liep eind jaren negentig abrupt tot een eind toen Juan na een tournee van de een op de andere dag verklaarde nooit meer met haar te willen dansen. Uit de film blijkt waarom: zijn twintig jaar jongere echtgenote pikte de samenwerking met María niet langer en eiste van Juan hun zakelijke scheiding.

Juan en María doen hun verhaal voor de camera en aan een groep jonge tangodansers en choreografen, die op hun beurt alle mooie, dramatische en tragische momenten uit de geschiedenis van het koppel al dansend verbeelden. De totstandkoming van die dansscènes en het spetterende resultaat ervan geeft de film niet alleen in tekst maar ook in beeld een grote liefde voor de tango mee. Tussendoor zien we de hoofdrolspelers dwalen door de straten van de Argentijnse hoofdstad, die zo anders is dan een halve eeuw geleden; die ze soms nauwelijks terug herkennen. “Hier dansten we in de jaren vijftig met honderden tegelijk, onder de sterrenhemel!”, roept María uit als ze de filmploeg meeneemt naar wat nu een verlopen gymzaal is geworden. Door deze fragmenten is de film niet alleen een persoonlijk verhaal geworden, maar ook de (soms iets te) nostalgische geschiedenis van een onherroepelijk veranderde stad. De genrewisselingen werken wanneer de interviews met Juan en María worden gelardeerd door de danssequenties, maar de regisseur heeft teveel van de totstandkoming willen laten zien. Dat is niet altijd nodig, liever had hij meer van het schaarse maar fantastische archiefmateriaal in de film gemonteerd.

Het voor María vaak pijnlijke verhaal heeft ook voor de kijker een wat wrange nasmaak. Ze geniet zichtbaar van de bewondering die ze van de jonge dansers krijgt, maar er knaagt wel wat. “Financieel onafhankelijk zijn en mijn eigen plan kunnen trekken is goed voor me geweest, maar alleen zijn op je 80e is voor niemand fijn”, zegt ze zacht als ze terugkijkt op haar leven. Ook zij had graag een gezin willen hebben, kinderen die voor haar zorgden. Maar boven alles heeft ze de gratie van een danser behouden en nog steeds de liefde voor tango in haar leven.

Ruby Sanders

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 november 2016
VOD-release: 14 maart 2017
DVD-release: 14 maart 2017