Umbrella… (2007)
Regie: Du Haibin | 93 minuten | documentaire
‘Umbrella…’ valt op door z’n soberheid: geen muziek, geen interviews, geen voice-over en commentaar. De documentaire is niets meer of minder dan een vastlegging van de vijf traditionele beroepsgroepen waarop het moderne China gebouwd is: arbeiders, boeren, soldaten, studenten en kleine verkopers. De titel verwijst naar de paraplu’s die een vrij losse rode draad in het verhaal zijn: de arbeiders zijn de fabrieksarbeiders in een paraplufabriek, de boeren moeten hun graanoogst voor de regen zien binnen te halen en de kleine verkopers zijn enkele winkeliers van de zeer vele parapluwinkeltjes. Bij de soldaten en de studenten worden de paraplu’s (of het gebrek er aan in de stromende regen…) er iets meer met de haren bij getrokken.
Hoewel de soberheid van de documentaire wat te vaak overgaat in saaiheid, is het idee mooi: de veranderingen die China heeft ondergaan hebben hun weerslag op elk van deze beroepsgroepen. Het biedt vele mogelijkheden voor de arbeiders en verkopers, maar de economische opgang van China betekent voor deze mensen vooral keihard werken tegen een minimaal loon, terwijl men ondertussen droomt van een mooie BMW. Voor de boeren zijn alle veranderingen bijna alleen maar negatief: het boerenleven is eigenlijk niet meer rendabel. Er is genoeg of zelfs teveel oogst, maar het levert niks meer op. Hier komt de documentaire het beste tot z’n recht, ook omdat hier de aandacht wordt gevestigd op één, al wat oudere boer, die openhartig vertelt over z’n zware leven.
Het is jammer dat niet vaker gekozen is voor zo’n iets diepgravender vorm. Voor het overige is ‘Umbrella…’ namelijk eigenlijk alleen maar een verzameling beelden van mensen: aan het werk in de fabriek, studerend of tijgerend over de grond. Dat geeft een te beperkt en te eentonig beeld van de verschillende positieve en negatieve gevolgen voor elke beroepsgroep. Een focus op één persoon binnen een bepaalde groep of enkele interviews hadden de documentaire een persoonlijker en ook iets spannender karakter gegeven. Nu blijft een mooi idee helaas te veel hangen in bloedeloosheid.
Daniël Brandsema