Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010)

Regie: Apichatpong Weerasethakul | 113 minuten | drama, komedie, fantasie | Acteurs: Thanapat Saisaymar, Jenjira Pongpas, Sakda Kaewbuadee, Natthakarn Aphaiwonk, Geerasak Kulhong, Kanokporn Thongaram, Samud Kugasang, Wallapa Mongkolprasert, Sumit Suebsee, Vien Pimdee

Films van de Thaise regisseur Apichatpong Weerasetkhatul staan bekend om hun spirituele invalshoek. In zijn films domineert de beeldtaal ten opzichte van de verhaallijn. Zijn films zijn veelal een mengeling van heden en verleden waarbij werkelijkheid en droomwereld met een milde vorm van ‘absurdisme’ door elkaar lopen. Dit maakt zijn films niet eenvoudig toegankelijk, maar voor de fijnproever is het bijzondere effect dat je altijd weer iets unieks en verrassends kunt verwachten. ‘Uncle Boonmee’ vormt hierop geen uitzondering, hoewel de film op zich toegankelijker is dan bijvoorbeeld een eerdere film als ‘Tropical Malady’.

‘Uncle Boonmee’ is een film als een schilderij, met invloeden in de stijl van de middeleeuwse en hallucinante schilder Hieronymus Bosch, niets is bij Weerasetkhatul ondenkbaar. De film was de (overigens verrassende) winnaar van de Gouden Palm (Cannes Film Festival 2010). Klinkt deze inleiding wel heel erg mysterieus? Naast de flinke dosis mystiek in de film – die voor een in dit filmgenre niet geoefende kijker wellicht te overheersend aanwezig is – is er toch ook een portie specifieke en subtiele humor verwerkt.

Het verhaal is even simpel als geheimzinnig. De nieren van Boonmee (Thanapat Saisaymar) zijn erg slecht en hij heeft zich teruggetrokken in een afgelegen huis in de jungle van Noordoost-Thailand om daar te sterven. Boonmee wordt verzorgd door de illegale Laotiaan Jaai (Samud Kugasang). Hij krijgt bezoek van zijn schoonzuster Jen (Jenjira Pongpas) en zijn neef Tong (Sakda Kaewbuadee). Zij komen beiden uit de miljoenenstad Bangkok en staan in hun leefpatroon en gevoelswereld mijlenver weg van Boonmee wiens gedachtegoed verweven is met spiritualiteit en reïncarnatie. Als Boeddhist gelooft Boonmee in reïncarnatie en hij herbeleeft op zijn afgelegen verblijfplaats zijn vorige levens in zijn eerdere bestaan. Als het familiegezelschap ’s avonds op het terras zit te mijmeren verschijnt plotseling aan tafel (de geest van) zijn overleden vrouw Huay (Natthakarn Aphaiwonk) en later ook die van zijn zoon Boonsong (Geerasak Kulhong) die lang geleden spoorloos verdween.

Geheel in de geest van de spiritualiteit in de film verschijnt Boonsong als aapgeest. Moge dit onwaarschijnlijk klinken in onze Westerse oren, dan moeten we uiteraard bedenken dat we dit beleven in de geest van een Boeddhistische levensbeschouwing waarin reïncarnatie een gewone zaak van leven en dood is. Het gezelschap blikt terug op het leven van Boonmee en ook dat van zich zelf. Boonmee besluit zijn familie mee te nemen op een reis door de jungle naar een magische grot: een surrealistische ervaring en een magische reis begint naar de plaats waar zijn eerste leven begon….

Het filmverhaal ontvouwt zich langzaam en op een voor Westerse ogen grotendeels mysterieuze wijze. De alom voortdurend indringend aanwezige geluiden van insecten en beesten uit de jungle hebben een fascinerende impact en versterken de intrigerende sfeer van de film in hoge mate. De film is geschoten in fraai gefilterd licht en vertelt in een sterk poëtische opzet, op ingetogen wijze en daarbij vooral sterke beeldtaal het verhaal van leven, dood en herbegin van leven in een tempo en een sfeer die naadloos aansluiten bij de beschouwende bedoeling van de film. Het spel van licht en schaduw met veel nadruk op symboliek en magie wordt door de langzame maar tegelijk magnifieke cameravoering ingehouden verteld zonder gekunsteld aan te doen.

‘Uncle Boonmee’ is geen film voor de kijker die ontspannen onderuitgezakt wat actie wil beleven. Regisseur Weerasetkhatul bevestigt zijn reputatie als eigenzinnig filmer en de film is geen ‘hapklaar brokje’. Sta je als cinefiel open voor een onderdompeling in de Thaise gedachtewereld en ben je bereid de film te beleven, dan kun je je door deze winnaar van de Gouden Palm 2010 in cinematografisch opzicht laten verrassen en inpalmen.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 21 oktober 2010