Under Siege (1992)
Regie: Andrew Davis | 103 minuten | actie, avontuur, misdaad | Acteurs: Steven Seagal, Tommy Lee Jones, Gary Busey, Erika Eleniak, Colm Meaney, Patrick O’Neal, Andy Romano, Nick Mancuso, Damian Chapa, Troy Evans, David McKnight, Lee Hinton, Glenn Morshower, Leo Alexander, John Rottger
‘Under Siege’ zal de boeken ingaan als de beste film van Steven Seagal, wat niet direct een heel groot compliment voor de film is, maar op zijn minst laat zien, dat, met de juiste regisseur en de juiste rol, deze beperkte martial arts-acteur een niet al te erg modderfiguur hoeft te slaan. Zijn enige taken zijn semidreigend onder zijn wenkbrauwen door kijken, enkele goed getimede one-liners spuien, en tja, gewoon zijn “ding” doen, zoals dat zo mooi heet. Het “ding” van Steven Seagal is aikido, een Japanse vechtsport (of liever krijgskunst) waarin de tegenstander verslagen wordt door gebruik te maken van zijn kracht wanneer deze aanvalt. Dit kan garant staan – zoals ook zichtbaar in de film – voor elegante, vaak moeiteloos uitziende bewegingen, maar in het geval van Seagal in ‘Under Siege’ kan het ook resulteren in een mes in het schedel gevolgd door elektrocutie door het werpen van de tegenstander in een radarscherm. Elegant of niet, het is hoe dan ook genieten geblazen.
Steven Seagal speelt weliswaar de grote held in de film, het is maar goed dat de filmmakers zijn personage niet veel achtergrond hebben gegeven of genuanceerde dialoog en complexe beslissingen. De beste man heeft namelijk het charisma en de (verbale) overtuigingskracht van een kom noodles, dus hij komt het beste tot zijn recht als hij met zo min mogelijk woorden zijn tegenstanders in de pan hakt. En het zijn juist deze tegenstanders die uiteindelijk de grootste troef van de regisseur blijken te zijn. De altijd betrouwbare Gary – “Nee, ik heet geen Nick Nolte” – Busey en de minstens zo consistente Tommy Lee Jones spelen een heerlijk schurkenduo van een geflipte politie-agent en een Mick Jagger-achtige rockster die samen besluiten een slagschip te bezetten. Afwisselend droog, over-de-top en intimiderend stelen zij iedere scène waar ze in voor komen. Samen met de no-nonsense martial arts-scènes van Seagal, de zich in een lekker tempo afwikkelende plot, en de eye-candy in de vorm van Baywatch en Playboy-babe Erika Eleniak, maken zij van ‘Under Siege’ een vermakelijk tussendoortje.
Dat ‘Under Siege’ niet meer is dan een tussendoortje komt door een overbekende plot en structuur, een tamelijk gebrek aan spanning, ongeloofwaardige plotwendingen, en losse, weinig effect hebbende verhaallijntjes. Na een korte blik op het verhaal, zullen veel filmkijkers denken: “Dat is precies ‘Die Hard’ op een schip.” En het scheelt inderdaad vrij weinig. Toch is de dynamiek iets anders. Het gaat hier om twee schurken en ook Ryback krijgt al snel een lieftallige assistente aan zijn zijde om tegenaan te kunnen praten. Verder doet de film soms eerder denken aan ‘First Blood’ in de zin dat Ryback zich opstelt als een underdog omdat hij zich in eerste instantie voordoet als (slechts) een kok. Ook heerst er hetzelfde gevoel dat de schurken zich nu eigenlijk op zijn gebied begeven, en maakt hij ook, net als Rambo, ingenieuze boobytraps (zoals een geïmproviseerde bom in een magnetron die ontploft wanneer de schurken het licht/de elektriciteit aandoen in de keuken). Wanneer hij steeds meer zijn ware aard laat zien en de schurken uiteindelijk (verschillende doden aan hun kant verder) het nieuws bereikt dat hij eigenlijk een Navy Seal is – en expert in bommen, wapens, en vechtsporten – is het een mooi juichmoment voor de kijker. “Berg je nu maar, want Ryback komt jullie halen!”. Dat hij vervolgens eigenlijk geen moment in gevaar lijkt te zijn (afgezien van een pijnlijk zwempartijtje laat in de film) doet helaas wel weer af aan de ervaren spanning in de film. Het is niet erg geloofwaardig dat de tot de tanden gewapende schurken zo makkelijk aan boord kunnen komen, zonder gecheckt te worden. Ook zet het gemak waarmee Ryback en de zijnen de kanonnen aan boord kunnen laden en bedienen, te denken, en zogenaamd bedreigende handelingen of pressiemiddelen van de schurken blijken later weinig gevolgen te hebben gehad. Zoals wanneer een ruim onder water wordt gezet waar de bemanning van het schip is opgesloten, met het idee om Ryback ze te laten redden en hem zo in de val te lokken. Wanneer uiteindelijk de luiken weer opengaan, is te zien dat de mannen eigenlijk lange tijd geen gevaar zouden hebben gelopen, omdat het water nog niet eens tot hun knieën stond. Dit had een stuk urgenter of levensbedreigender gemaakt kunnen worden.
Voor een film als deze zijn dit echter betrekkelijk muggenzifterige bezwaren. Ja, de film had sterker kunnen zijn en boven de middenmaat uitgetrokken kunnen worden door een sterker script of beter voelbare dreiging, maar met het materiaal dat hier aanwezig is weet regisseur Davis, die later de degelijke (actie)thrillers ‘A Perfect Murder’ en ‘The Fugitive’ zou maken, een alleraardigst actiefilmpje te smeden. ‘Under Siege’ geeft de liefhebbers simpelweg wat ze willen. Fijne martial arts-actie, gratuit naakt van Erika Eleniak, en een stel memorabele schurken. Daarmee heb je gewoon een prima genietbare film in handen.
Bart Rietvink
Waardering: 3
Bioscooprelease: 18 februari 1993