Une chambre en ville (1982)
Regie: Jacques Demy | 190 minuten | drama, romantiek, musical | Acteurs: Dominique Sanda, Danielle Darrieux, Richard Berry, Michel Piccoli, Fabienne Guyon, Anna Gaylor, Jean-François Stévenin, Jean-Louis Rolland, Marie-France Roussel, Georges Blaness, Yann Dedet, Nicolas Hossein, Gil Warga, Antoine Mikola, Marie-Pierre Feuillard
‘Une chambre en ville’ is een tijd lang een bijzondere ervaring door zijn voortdurende musicalvorm. Het is bij deze film niet zo, zoals bij de gemiddelde musical, dat er gewone scènes plaatsvinden, met naturel acteerwerk en zonder muziek, om vervolgens een verhoogde theatrale vorm aan te nemen waarbij de personages ineens in zang en dans uitbarsten. Nee, ‘Une chambre en ville’ is in feite één grote muzikale uitbarsting. Want werkelijk elk woord wordt gezongen, en vrijwel elk moment wordt begeleid met muziek. Als je bij deze vorm het verhaal optelt van romantiek en tragiek, met een driehoeksverhouding, wraakacties, en moord en doodslag, is de associatie met opera snel gemaakt. Uiteindelijk is ‘Une chambre en ville’ vooral een ambitieuze film, die helaas zowel qua inhoud als vorm niet voldoende weet te overtuigen.
Het (achtergrond)verhaal heeft zeker interessante elementen in zich; net als de personages. Maar op plotniveau stellen de ontwikkelingen zodanig teleur dat de emoties te weinig geloofwaardig of tastbaar genoeg worden. Vooral de liefdesverhouding tussen François (Richard Berry) en Edith (Dominique Sanda) overtuigt onvoldoende, wat toch de figuurlijke doodsteek is voor de film. De manier waarop hij François bij Edith terechtkomt (zij loopt op straat, ziet François, doet hem een oneerbaar voorstel door haar naakte lichaam onder haar bontmantel te onthullen, en hun liefde is bezegeld) is te arbitrair om erom te kunnen geven. Hoogstens kun je als kijker beredeneren, dat Edith niet meer dan een vlucht is voor François, die niet weet hoe hij zijn relatie met zijn – sinds kort – zwangere vriendin moet afbreken. Deze laatste relatie wordt overigens wel met gevoel en doordenking in beeld (en woord) gebracht. Hij houdt wel van haar, maar niet voldoende om met haar een (romantische) toekomst op te bouwen, en alles wat hierbij hoort. François bespreekt dit met zijn vriendin, en ze zijn het er beiden over eens dat hij haar niet mag kwetsen en het voorzichtig moet aanpakken. Jammer is het dan, dat de vrouw die het wél helemaal voor François zou moeten zijn, en zijn passie zou moeten aanwakkeren, zo terloops en ineens, zonder duidelijk zichtbare reden, de ware blijkt te zijn. Ook de gewelddadige acties van de (ex-)man van Edith, en de manier waarop hij ineens zijn vrouw van overspel verdenkt wanneer hij bij haar moeder op bezoek is, komen gekunsteld over. Verder is ook sociaal-politieke dimensie interessant – de stakingen van de arbeiders, het klassenverschil tussen Jean en zijn huisbazin (en moeder van Edith) dat hun band niet in de weg staat – maar het zijn maar zijlijntjes die de film helaas niet kunnen redden.
De plot en motivaties van de film laten misschien te wensen over, de musicalvorm zou voldoende compensatie kunnen bieden en deze gebreken een beetje glad kunnen strijken. Helaas verdwijnt de opwinding van het gezongen verhaal op den duur en maakt het plaats voor irritatie. In het begin is de aanpak om elk woord te zingen nog vernieuwend, maar de zang en het muzikale gehalte blijven maar een beetje doelloos voortkabbelen. In musicals en opera’s zitten er in ieder geval nog duidelijk afgebakende muzikale nummers in het verhaal, met een refrein en een soort climax. Hier is dit niet het geval. Het is soms net of de personages maar wat improviseren, en hun tekst zonder al te veel overtuiging zingen, louter omdat dit van hen verwacht wordt. Gekoppeld met een naturelle acteerstijl – en geen theatrale performance – zorgt het voor een ergere stijlbreuk dan bij normale musicals. Het is nu vlees noch vis. Als er dan toch gezongen moet worden, doe dit dan met enige overtuiging en spetterende of gevoelige nummers. Nu had er beter middels normaal gesproken dialoog gecommuniceerd kunnen worden. Dan zouden de gevoelens beter over zijn gekomen. Nu is het ongeveer de halve film lang interessant, maar daarna slaat de verveling toe. En dat terwijl het zo’n (potentieel) tragisch en gelaagd verhaal is. Jammer.
Bart Rietvink