VD (1972)

Regie: Wim Verstappen | 107 minuten | drama, komedie | Acteurs: Sonja Barend, Maartje Bijl, Marijke Boonstra, Kees Brusse, Kitty Courbois, Andrea Domburg, Marja Kok, Rudolf Lucieer, Hugo Metsers, Guus Oster, Cor van Rijn, Piet Römer, Ank van der Moer, Helmert Woudenberg

‘VD’ is een gitzwart verhaal over een groot bedrijf en de intriges binnen de familie die het bedrijf in bezit heeft. De hoofdrolspelers gaat het bijna allemaal om het geld van opa en de bijbehorende macht. Bovendien blijkt dat zo’n beetje iedereen het met iedereen doet, hetgeen amusante taferelen oplevert. Een leuke film uit het oeuvre van Verstappen en een mooie weergave van de tijdsgeest.

Regisseur Verstappen draait er niet lang omheen: de titelrollen verschijnen met op de achtergrond een abattoir, waar diverse lieden koeien en varkens op een afschuwelijke wijze om het leven brengen. Leve de vleesverwerkende industrie! Gaandeweg de film monteert de regisseur de confronterende beelden van het slachthuis met tragische gebeurtenissen binnen de familie Van Doorn om de verdorvenheid van een aantal rijke gezinsleden te tonen. En verdorvenheid is er in grote mate. De directeur van familiebedrijf VD, Brusse als de oude Van Doorn, is wellicht de meest immorele van het stel. Zakelijk gezien heeft hij geen enkele moeite om een niet getest Bulgaars anticonceptiemiddel op de Nederlandse markt te brengen, waarmee hij de gezondheid van vele vrouwen kan schaden. Wat betreft zijn persoonlijke leven is het niet veel beter gesteld. Brusse is weliswaar getrouwd, maar slaapt zelden bij zijn vrouw. In plaats daarvan duikt hij tussen de lakens met jonge vriendinnen van zijn zoon, Metsers, en presteert hij het zelfs om seksuele verhoudingen aan te gaan met zijn eigen dochter! De stoïcijnse Brusse (‘Rooie Sien’) speelt de hoofdrol met verve.

‘VD’ heeft nog een aantal andere invalshoeken, die de moeite van het aanzien waard zijn. Het feit dat VD zowel in de vleesindustrie zit als in de medicijnen schept gevaarlijke dwarsverbanden, zoals de film toont. Brusse en zijn volgzame medewerkers hebben weinig moeite om de hormonen van overleden dieren te verwerken in geboortebeperkende middelen die de pil moeten doen vergeten. Daarnaast maak je kennis met het leven van mensen die het meer dan goed hebben. Ondanks hun geld en macht blijkt nagenoeg niemand erg tevreden met zijn leven. Metsers (‘Blue Movie’) speelt zoals wel vaker een charlatan, een figuur die al versierend en vrijend door het leven trekt, zonder al te veel verantwoordelijkheden te hebben. Hij neemt de jonge, langharige Sonja Barend mee naar huis, waarna hij bijna direct een andere vrouw aan de haak slaat tijdens een leuk feest bij de familie Van Doorn in huis. Metsers en zijn welgestelde vrienden denken zich alles te kunnen permitteren, maar komen van een koude kermis thuis wanneer een zuipfeest eindigt met een onvoorzien sterfgeval. Maar rijke jongens als Metsers lijken altijd overal mee weg te komen.

‘VD’ is een interessante, leuke film die het tijdsbeeld goed weergeeft. Er heerst een vrije seksuele moraal, die in feite doorslaat. De hele familie Van Doorn doet het met elkaar, op gegeven moment weet je niet wie nu wie heeft gehad, en de vrouw van de oude Van Doorn heeft ook nog een uiterst vermakelijke verrassing in petto. Verder gaat ‘VD’ over anticonceptie, hetgeen begin jaren zeventig nog niet bepaald vrijelijk te bespreken was. Verrassende film met een aantal bekende gezichten.

Robbert Bitter

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 21 december 1972