Veearts Maaike (2019)

Regie: Tijs Tinbergen | 98 minuten | documentaire

De Gouden Kalf-winnaars Jan Musch en Tijs Tinbergen (‘Rotvos’, ‘MeesTV’) volgen in deze documentaire de jonge, bevlogen en aan de groepspraktijk Van Stad tot Wad verbonden veearts Maaike van den Berg. In het kielzog van Maaike razen we over het platte Groningse land, van melkveehouder naar melkveehouder.

Wat gelijk opvalt is dat het duo Musch en Tinbergen in ‘Veearts Maaike’ veel moeite heeft gedaan om de veelzijdigheid van een leven als veearts in beeld te brengen. Omdat de filmmakers ruimschoots de tijd hebben genomen (drie jaar) om veearts Maaike van den Berg te volgen, ervaar je als kijker van heel nabij de dynamische wisselwerking tussen dierenarts en boer. Moeilijke bevallingen bij koeien, het uitvoeren van keizersneden, doodgeboren kalfjes of het terugdringen van antibioticagebruik binnen de veehouderij, het komt allemaal aan bod. Daarbij wordt vooral gekozen voor een observerende aanpak die je af en toe het gevoel geeft dat je zelf op de achterbank met de veearts meerijdt.

Het helpt ook dat de hoofdpersoon een dankbaar middelpunt voor de documentaire is: Maaike is camerageniek, doortastend, welbespraakt en begaan met de dieren waarover ze zich ontfermt. Dit geeft moeilijke momenten, zoals een scène waarin het onvermijdelijke besluit moet worden genomen om een dier in te laten slapen, extra veel zeggingskracht.
Daarnaast is ze geïnteresseerd in beleid, wat vooral tot uiting komt in de strijd tegen overmatig antibioticagebruik. Ook de mens kan bij Maaike op een warme belangstelling rekenen: tijdens bezoeken informeert Van den Berg spontaan naar vrouwen, kinderen en verbouwingsplannen van de betreffende boeren. Daarnaast maakt ze veehouders wegwijs in het oerwoud aan regels waar een boerenbedrijf in het moderne Nederland aan is gebonden.

Tegelijkertijd blijft ‘Veearts Maaike’ wel een beetje vaag als het aankomt op het gegoochel met landbouwkundige termen. Hoe het nu precies zit met zaken als de resistentie van ziekteverwekkers tegen antibiotica, melkquota en –prijzen, fosfaatrechten of milieuvriendelijkere stallen wordt slechts mondjesmaat toegelicht of uitgelegd. Daarnaast worden ook de milieutechnische en ethische vragen rondom de industriële veehouderij amper aangeroerd. De nadruk ligt toch vooral op boeren die lijden onder voortdurend veranderende regels en de verschillende deelbelangen die spelen binnen de moderne veehouderij.

‘Veearts Maaike’ is een neutrale documentaire die afwisselend zowel een lach als een traan op je gezicht tovert. Omdat de film inhoudelijk een manusje-van-alles probeert te zijn, is ‘Veearts Maaike’ soms wel een beetje aan de oppervlakkige kant. De persoonlijke en professionele achtergrond van Maaike, de worstelingen waar de moderne (melk)veesector mee kampt of de balans tussen commercie en dierenwelzijn; het wordt allemaal wel aangeroerd, maar zelden uitgediept. Daardoor maakt de documentaire de volop aanwezige potentie helaas niet helemaal waar.

Frank Heinen

Waardering: 3

Bioscooprelease: 25 juli 2019
DVD-release: 24 januari 2020