Velvet Buzzsaw (2019)
Regie: Dan Gilroy | 113 minuten | horror, komedie, thriller | Acteurs: Jake Gyllenhaal, Rene Russo, Zawe Ashton, Tom Sturridge, Toni Collette, Natalia Dyer, Daveed Diggs, John Malkovich, Billy Magnussen, Alan Mandell, Mig Macario, Nitya Vidyasagar, Sedale Threatt Jr.
Satirische films vormen zo langzamerhand een bedreigde filmsoort. Als ze al verschijnen gaan ze meestal over onderwerpen als politiek of kunst. Als het om de kunstwereld gaat hoeven makers niet eens te overdrijven om het lachwekkende ervan te laten zien. Het onbegrijpelijke jargon, de onmogelijke types, de arrogantie en de idiote bedragen die erin rond gaan zijn al bizar genoeg. Dat maakt van dergelijke satires vermakelijke maar ook wat makkelijke exercities.
Zo niet ‘Velvet Buzzsaw’. Die begint nog als een alledaagse satire op de kunstwereld. We ontmoeten de gebruikelijke kenners, verkopers en andere aanhangsels, die alle met evenveel poeha lopen te kwekken over Kunst met een grote K. Zo is er Josephine, een medewerker van een chique galerie in Los Angeles, die op een dag haar bovenbuurman dood aantreft in het trappenhuis. Wanneer ze het huis van die buurman betreedt, blijkt dat deze als kluizenaar levende man een aantal heftige schilderijen heeft gemaakt. En hij heeft geen erfgenamen.
Maar dan… Wanneer Josephine deze schilderijen op de markt probeert te brengen, blijkt dat die over geheime, moorddadige krachten beschikken. Ieder die er mee te maken krijgt loopt groot gevaar. In het benauwde kunstwereldje is dat iets waarmee maar weinigen goed om kunnen gaan.
Dit alles komt tot ons in een ongebruikelijke combi van satire, horror, mysterie en thriller. De satire is niet heel bijzonder, we zien vooral veel opgeprikte types praten over kunst. Mensen die namen hebben als Rhodora Haze (galeriehoudster) en Morf Vandewalt (criticus). Grappig is het wel, origineel niet echt. De mysteriecomponent heeft veel te danken aan David Lynch, al haalt het nooit diens niveau.
Toch is dit vreemde mengsel best genietbaar. De kunstscene biedt ruimte voor mooie plaatjes, de dialogen zijn intelligent en soms scherp. Maar het zijn vooral de acteurs die het hier doen. Jake Gyllenhaal is perfect gecast als pretentieuze criticus, John Malkovich is even perfect als drooggelegde kunstenaar en Natalia Dyer is hilarisch als Coco, een manusje-van-alles met het talent om steeds op de verkeerde tijd op de verkeerde plek te zijn.
Maar de grootste verdienste van ‘Velvet Buzzsaw’ is hoe de film commentaar levert op de mainstream kunstwereld. Het is een ongemakkelijke, lichtelijk verontrustende film over een kunstwereld die ongemakkelijk en verontrustend zou moeten waarderen maar dat allang niet meer doet. Waarin zogenaamde liefhebbers rondlopen die vooral niet geconfronteerd willen worden met het afwijkende en ontoegankelijke. De omgekeerde wereld dus.
Henny Wouters
Waardering: 3
VOD-release: 1 februari 2019 (Netflix)