¡Vivan las Antipodas! (2011)
Regie: Victor Kossakovsky | 105 minuten | documentaire
‘Hoe zou het zijn om door de aarde te vallen?’ Dat is misschien een nogal vreemde vraag om te stellen, laat staan om te beantwoorden. Toch probeert de Russische documentairemaker Victor Kossakovsky met de documentaire ‘¡Vivan las Antipodas!’ (leven van de antipodes) deze vraag op zijn eigen manier te beantwoorden. Dit doet hij aan de hand van een viertal zogeheten antipodes. Een antipode (letterlijk ‘tegenvoeter’) is een geografische term die gebruikt wordt om plekken aan te duiden die exact tegenover elkaar liggen op onze aardbol. Door middel van korte documentaires over deze antipodes geeft hij een fraai plaatje van de verschillen en overeenkomsten tussen deze locaties die zo ver van elkaar afliggen op aarde.
In ‘¡Vivan las Antipodas!’ zijn de vier antipodes die behandeld worden Shanghai en Entre Rios (Argentinië), Patagonië (Chili) en het Baikalmeer (Rusland), Kubu in Botswana en het Big Island in Hawaii en tot slot Miraflores (Spanje) en het tegenoverliggende Castle Point (Nieuw-Zeeland). Een interessante keuze is het zeker, omdat het veelal redelijk onbekende regio’s zijn. Buiten de Chinese metropool Shanghai zijn het sowieso allemaal locaties waar steden in geen velden of wegen te bekennen zijn. Des te mooier maakt dit het contrast tussen Shanghai en Entre Rios, waar de documentaire mee opent. Daar waar op het platteland van Entre Rios het leven en de tijd wel stil lijken te staan, kan het contrast met miljoenenstad Shanghai natuurlijk niet groter zijn. Door een fraai camerashot, dat de wereld laat kantelen zoals de aarde ook kantelt, verspringt de documentaire van de ene antipode naar de andere.
Dit fraaie camerawerk wordt vaak gebruikt en de verschillende locaties worden stuk voor stuk spectaculair in beeld gebracht. Of het nu gaat om de uitgestrekte leegte van het Baikalmeer, de vulkanische activiteit in Hawaii of de schitterende plaatjes van Patagonië in Chili, de schoonheid van de lokaties spat van het scherm af. Jawel, ‘¡Vivan las Antipodas!’ weet de variatie van moeder aarde mooi in beeld te brengen. En hoewel het contrast tussen de verschillende antipoden niet altijd even groot is, doet dit niks af aan de schoonheid van deze beelden. Dialogen zitten er eigenlijk nauwelijks in deze documentaire, hooguit een paar locals die tegen elkaar zeggen dat het weer een rustig dagje is. Of een meisje woonachtig aan het Baikalmeer die tegen haar moeder de wens uitspreekt later als water gereïncarneerd te worden. De gesprekken zijn vaak illustratief voor het tijdloze leven op deze uithoeken van de aarde.
Kritiekpunten zijn er zeker te vinden. Zo is de ondersteunende muziek van een wisselvallig niveau. Op momenten is deze zeer goed getroffen en maakt het het plaatje compleet, maar bij vlagen slaat men de plank mis en is de muziek ongepast. Jammer, want door het ontbreken van dialogen of een begeleidende stem leunt de documentaire enorm sterk op de muziek. Ook kent de film naar het einde een dipje en in het bijzonder de laatste twee plaatsen, Miraflores en Castle Point, komen minder uitgebreid en minder sterk aan bod dan de overige zes. Met ruim 100 minuten is ‘Vivan las Antipodes’ dan ook net wat aan de lange kant. Toch is het beeld dat blijft hangen dat van de schoonheid van de aarde en vooral de variatie in natuurlijk en stedelijk schoon, waardoor ‘¡Vivan las Antipodas!’ zeker een aanrader is.
Martijn Scheepers
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 6 augustus 2012
DVD-release: 13 november 2012