Vluchtval (2023)

Regie: Laura Stek | 28 minuten | documentaire

Is het mogelijk om in een documentaire van nog geen half uur de levensverhalen van twee verschillende mensen te vertellen, deze logisch met elkaar te verbinden en het geheel in een prachtige vorm te gieten? Het kan. Dat bewijst Laura Stek met ‘Vluchtval’ (2023), een Teledoc Campus-film.

‘Vluchtval’ zoomt in op twee personen: Jana Beranová en Abdallah Marega. Beranová is dichteres en vertaalster in Nederland. Ze vluchtte in 1948, toen ze een tiener was, met haar ouders uit het voormalig Tsjechoslowakije. Marega is een freerunner van Malinese afkomst. Hij is in Frankrijk geboren, maar werd als klein kind naar Mali gestuurd. Vier jaar later keerde hij terug naar Frankrijk en moest hij zich opnieuw aanpassen. Beranová en Marega zijn afwisselend aan het woord. Zij in haar woning vol boeken, schilderijen en foto’s, en hij buiten op straat, tussen de stedelijke obstakels.

De twee blikken terug op hun levensloop, waarbij Beranová uitlegt hoe het voelt om vluchteling te zijn. Ook vertelt ze over het tragische lot van haar moeder, die aan heimwee leed, en draagt ze enkele gedichten voor. Marega gaat in op de ontstaansgeschiedenis van ‘parkour’ (ook wel gebruikt voor freerunning) en legt uit wat de sport voor hem betekent. Ondertussen zie je hem – het is echt formidabel in beeld gebracht – hangen, klimmen, rennen en springen. Er zijn ook volop rustmomenten, muzikaal verfraaid door Lavinia Meijer en Darius Timmer.

De hoofdpersonen lijken tegengesteld. Hij is in de bloei van zijn leven, zij is op leeftijd. Hij is bezig met zijn lichaam, zij met haar hoofd. Hij leeft vooral buiten, zij vooral binnen. Maar ondanks de verschillen zijn ze thematisch volmaakt verbonden. Beiden weten wat het is om uit je vertrouwde omgeving te worden weggehaald en opnieuw te moeten beginnen. Beiden zijn ook vrijgevochten, juist door die ervaring. Hun overduidelijke moed en vastberadenheid werken aanstekelijk, waardoor de film je geïnspireerd achterlaat.

‘Vluchtval’ van Laura Stek is een uitgebalanceerde film, die fraai is om te zien en je ook nog prikkelt. De verhalen van twee ontheemde mensen, die ieder een onconventionele weg zijn ingeslagen, zijn op zichzelf al de moeite waard. Maar daarnaast zijn ze zo perfect met elkaar verweven en elegant verbeeld, dat deze korte documentaire niet te missen is.

Ester Šorm

Waardering: 4.5

Speciale vertoning: IFFR 2023
Uitzending: 25 september 2023, VPRO