Voetbal is oorlog (2018)
Regie: Hans Heijnen | 83 minuten | documentaire
Grote kans dat je afgelopen maanden ergens al fragmenten voorbij zag komen uit de documentaire ‘Voetbal is oorlog’. Toen regisseur Hans Heijnen een trailer vrijgaf, gingen de beelden razendsnel viral, mede door de niet mis te verstane bewoordingen van trainer Eric Meijers over zijn keeper (‘wat een kutkeeper’) en de lokale media (‘kutkrant!’). In de documentaire wordt een voetbalclub gevolgd die langzaam ten onder gaat aan de torenhoge ambities.
Achilles ’29 uit Groesbeek is een club die al jarenlang meedraait in de hoogste regionen van het amateurvoetbal. Maar de club, geleid door de excentrieke familie Derks (broers Harrie en Frans en zus Elrie), wil meer. Ze besluiten een experiment van voetbalbond KNVB aan te grijpen om een proflicentie aan te vragen en promoveren in 2013 naar de Eerste Divisie (het op een na hoogste profniveau in Nederland).
De situatie in 2018? Een faillissement, een bijna volledig opgestapte spelersgroep wegens het niet uitbetalen van salarissen en een roemloze laatste plek in de Derde (!) Divisie. De onheilspellende muziek in de openingsscène van ‘Voetbal is oorlog’ zet wat dat betreft de toon: de documentaire is een kroniek van een onvermijdelijke ondergang.
De hilarische filmpjes van een trainer die zijn emoties niet meer onder controle lijkt te hebben, lijken dan wel aan te sturen op een wat kolderieke documentaire; ‘Voetbal is oorlog’ is bovenal een tragisch portret van een club die volledig ten onder gaat aan de onstuitbare ambities van de familie Derks. Schimmige constructies met Braziliaanse banken; arrestaties door de FIOD en het continue vingerwijzen naar media, KNVB en spelers: het beeld dat de documentaire schept van de familie is niet bepaald rooskleurig.
Maar ‘Voetbal is oorlog’ is tegelijkertijd óók een intiem portret van een amateurclub waar oude mastodonten al kaartend de club onder de loep nemen en waar de meeste supporters helemaal niet zitten te wachten om profclubje te gaan spelen. Het maakt het beeld van de langzaam afbrokkelende club des te schrijnender.
De ‘kutkeeper’-beelden zullen trainer Eric Meijers vermoedelijk de rest van zijn carrière blijven achtervolgen, al biedt de documentaire ook wel enige nuance in het ontstane beeld van de trainer, zeker omdat hij ook maar verstrikt is geraakt in het web van een overambitieuze familie. Zo is het feit dat een van de gebroeders Derks zich ontpopt als dictatoriale assistent-trainer een stuk schrijnender, en het lichtend voorbeeld van de tamelijk ongezonde invloed van de familie op de club. ‘Voetbal is Oorlog’ laat zich indirect dan ook veel meer lezen als een aanklacht tegen de manier van handelen van de familie Derks, dan als een makkelijk scorende documentaire die een een trainer voor paal wil zetten.
‘Voetbal is oorlog’ is een fascinerend portret van een voetbalclub waarbij de hoogmoed van een familie een denderende val in het diepe teweegbracht. Regisseur Hans Heijnen moet zich een kind in een snoepwinkel gewaand hebben toen hij in het desastreuze degradatieseizoen bijna alles mocht filmen. In ‘Voetbal is oorlog’ valt het zwaard van Damocles genadeloos hard naar beneden: van Achilles ’29 is immers niet veel meer over. Wat het opgeleverd heeft? Een eindeloos intrigerende, bij vlagen tragikomische documentaire die als lesmateriaal kan dienen voor elke voetbalclub die boven zijn stand wil leven om hogerop te kunnen komen. Grootste verliezers? De supporters, die het liefst gewoon lekker naar een wedstrijdje gaan kijken en helemaal niet zaten te wachten op gedoe over miljoenenleningen en proflicenties.
Alex Mazereeuw
Waardering:
‘Voetbal is oorlog’ wordt zaterdag 29 september 2018 om 20.25 uur bij de NTR op NPO 2 uitgezonden.