Voodoo Woman (2006)

Regie: Carolina Valencia | 50 minuten | documentaire | Acteurs: Carolina Valencia

Carolina Valencia is een van oorsprong Colombiaanse documentairemaakster, die het grootste deel van haar leven doorbracht als Carlos. Ze werkte als freelancer en maakte, eveneens in 2006, de documentaire ‘The Two Cubas’, over twee homoseksuele vrienden in het communistische Cuba onder Castro. Tijdens het maken van die documentaire kwam ze in aanraking met Santeria. Deze religie wordt voornamelijk uitgeoefend op Cuba en in Puerto Rico. Hierdoor komt haar worsteling met haar identiteit, seksualiteit en haar lichaam in een stroomversnelling terecht, waar deze documentaire het verslag van is.

Carolina’s persoonlijke verhaal is intrigerend, genoeg voor een boeiende documentaire. Toch is ‘Voodoo Woman’ een onevenwichtige film geworden. De balans tussen haar persoonlijke ontwikkeling en haar inwijding in de rituelen van Santeria is niet goed uitgewerkt. Misschien had ze deze twee verhalen beter apart kunnen vertellen. En wellicht was het beter geweest om haar eigen verhaal door iemand anders te laten maken. Als documentairemaker is haar werk hier minder interessant dan als onderwerp van de documentaire. De motivatie om een Santeria priesteres (vandaar de Engelse titel ‘Voodoo Woman’) te worden, wordt weliswaar duidelijk opgezet, maar als halverwege de verschuiving naar haar overgang naar het zogenoemde transgender plaatsvindt, raakt de – verwachte – rode draad soms een beetje zoek. Ze gaat zich inzetten voor de positie van andere transgenders en voor meer tolerantie en respect, wat niet helemaal gelijk opgaat met haar wens om priesteres te worden. Zo komt het geheel haast over als een chronologisch gefilmde en via improvisatie tot stand gekomen docu, waar achteraf te weinig montage aan heeft plaatsgevonden. De thema’s blijven zo hangen in goede bedoelingen.

Toch is ‘Voodoo Woman’ onmiskenbaar een oprecht en authentiek werk. Carolina’s verhaal is immers intens persoonlijk, waarin de documentairemaakster zelf centraal staat in een autobiografisch en soms pijnlijk portret. Voor elke telg uit een aristocratisch geslacht met illustere voorouders kan het soms al moeilijk zijn om te voldoen aan hooggespannen verwachtingen, laat staan als je oog nog op moet boksen tegen jezelf. Technisch gesproken rammelt ‘Voodoo Woman’ vaak wel. Het camerawerk oogt nerveus en is bij vlagen net zo onevenwichtig als de inhoud. De voice-over van Valencia zelf overlapt soms de dialoog in de documentaire, waardoor het niet altijd helder is wat nu het belangrijkste gesproken woord is om te volgen. Wel lardeert Valencia haar verhaal met foto’s van haar jeugd, filmpjes (waaronder van haar bruiloft – als Carlos) en een aantal fraaie animaties. De Spaanstalige gesprekken worden in het Engels ondertiteld. Qua onderwerpen – zowel Carolina’s persoonlijke strijd als de Sangeria religie – zeker de moeite waard, ondanks de narratieve en technische onvolmaaktheid. Wel een waarschuwing: in de Sangeria religie is het gebruikelijk om dierenoffers te brengen (zoals in de docu wordt gezegd, is het bloedoffer het hoogst denkbare offer) en niet iedereen zal gecharmeerd zijn van een paar shots waarin dit te zien is.

Hans Geurts