Waiting for the Clouds-Bulutlari beklerken (2004)

Regie: Yesim Ustaoglu | 87 minuten | drama | Acteurs: Rüchan Caliskur, Ridvan Yagci, Ismail Baysan, Dimitrios Kamperidis, Feride Karaman, Suna Selen, Oktar Durukan, Jannis Georgiadis, Irene Tachmatzidou, Damoklia Mustakidou, Fatma Parlagi

Een oude, getraumatiseerde vrouw in een afgelegen bergdorp probeert een film lang in het reine te komen met haar verleden. Dat levert geen film vol adrenalinekicks op. ‘Waiting for the Clouds’ is dan ook een bijzonder trage film geworden. Het verhaal is echter met gevoel voor details en grote integriteit verteld.

Een sterk punt aan de film is de vervlechting van een persoonlijke geschiedenis met een historische tragedie. Regisseuse Yesim Ustaoglu legt de onmenselijkheid van de geschiedenis bloot door het verhaal van de vlucht van een aantal Griekse dorpen voor het Ottomaanse leger op microniveau te vertolken. Ogenschijnlijk lijkt Ayshe totaal geïntegreerd in het leven van het dorp en haar bewoners, maar gaandeweg de film wordt duidelijk dat ze in veel opzichten altijd een buitenstaander is gebleven. De gebruiken, rituelen en familie- en dorpsverbanden zijn niet op haar van toepassing zoals op de autochtone bevolking.

De geschiedenis van Ayshe maakt ook dat ze niet het gezinsleven opbouwt zoals gebruikelijk. Behalve met haar aangenomen familie en buurjongen Mehmet, die net als zij niet helemaal binnen de conventies van de gemeenschap past, heeft ze eigenlijk niet meer dan oppervlakkig contact met haar dorpsgenoten. De dood van haar zus en de komst van een buitenstaander zijn nodig om haar in beweging te krijgen en haar ervan te doordringen in deze late fase van haar leven nog te proberen in het reine te komen met haar verleden.

Ustaoglu doet met ‘Waiting for the Clouds’ een extreem beroep op het geduld van haar publiek. Er gebeurt simpelweg zeer weinig. De protagoniste ontwikkelt zich nauwelijks. De enige veranderingen in de film bestaan uit de dood van haar aangenomen zuster en het contact dat ze gaandeweg met de buitenwereld zoekt. Het verhaal biedt wel een beklemmend inzicht in een gesloten Turkse gemeenschap van de nieuwe Turkse Republiek in de jaren 70. Familie is het belangrijkst in deze samenleving en de staat probeert haar plekje af te dwingen door indoctrinatie op de scholen. Een benauwde omgeving voor een vrouw met een geheim zonder familie in een vreemd land.

De tweede verhaallijn is die van Mehmet aan de hand waarvan het leven in de Turkse gemeenschap geïllustreerd wordt. Andersdenkenden en kritische geesten worden in het Turkije van de jaren 70 niet gewaardeerd. Mehmet heeft moeite zich in te passen in het nationalistische keurslijf op school. Hij vindt zijn bondgenoot in een vriend die een communistische vader heeft. De twee andersdenkenden zoeken elkaar altijd op net buiten het dorp, aan de rand van de gemeenschap. De gemeenschap veroordeelt, de maatschappij is repressief, zowel in het geval van Mehmet als in dat van Ayshe. Mehmet is een buitenbeentje, thuis en op school door zijn onvermogen erbij te horen. De vrouwen die Ayshe proberen te helpen doen dit zonder respect voor de individualiteit van de vrouw. Het Turkse bijgeloof moet haar Griekse ziel beschermen. Dit wordt des te pijnlijker naarmate we meer over Ayshe te weten komen. Beiden zijn verbonden in de vervreemding van hun omgeving.

Het verhaal van Ayshe is belangrijk om te vertellen. De gruweldaden van het Ottomaanse leger zijn een onderbelichte geschiedenis. De trauma’s van een generatie Grieken uit deze omgeving zijn het waard om aandacht aan te schenken. Van de geschiedenis wordt vaker niet dan wel geleerd, maar alle aandacht die eraan geschonken wordt kan nieuwe fouten helpen voorkomen. Het verhaal van Ayshe in combinatie met de tweede verhaallijn van Mehmet maakt duidelijk dat een tweede vergissing in het Turkije van de jaren 70 niet ver te zoeken is. Yesim Ustaoglu heeft van een voetnoot in de wereldgeschiedenis een mooi persoonlijk portret gemaakt. Voor wie het geduld heeft hem uit te zitten, wacht dan ook een beloning in de vorm van een film die je niet snel zult vergeten.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 4

Bioscooprelease: 10 november 2005