Wakolda (2013)

Regie: Lucía Puenzo | 93 minuten | drama, geschiedenis, thriller | Acteurs: Àlex Brendemühl, Natalia Oreiro, Diego Peretti, Elena Roger, Guillermo Pfening, Florencia Bado, Alan Daicz, Nicolas Marsella, Ana Pauls, Juan I. Martínez, Carlos Kaspar, Maria V. Barret, Abril Braunstein, Benito E. Crespo, Sebástian Cáneva, Hartmut Becher, Valeria Radivo, Ricardo Truppel, Marcelo ‘Hos’ Bearzi, Maia Muravchik, Tobías González Varceló, Matíaz Zunini, Martín Willnecker


Josef Mengele, de kampdokter van vernietigingskamp Auschwitz, vluchtte na de Tweede Wereldoorlog naar Zuid-Amerika. De engel des doods, zo genoemd vanwege zijn gruwelijke en vaak dodelijke experimenten met kampbewoners, wist tot aan zijn eigen dood uit de handen te blijven van de zogenaamde Nazi-jagers. Begin jaren 60 zou Mengele in Argentinië verblijven, een gegeven dat is verwerkt in de grotendeels fictieve boekverfilming ‘Wakolda’.

Op doorreis in de Argentijnse pampa’s ontmoet Mengele (Àlex Brendemühl) een vijfkoppig gezin dat zijn interesse voor de medische wetenschap andermaal aanwakkert. De mysterieuze man heeft met name aandacht voor dochter Lilith, die voor haar leeftijd aanzienlijk te klein is. Om het meisje van naderbij te observeren, besluit hij een kamer te nemen in het hotel dat de familie bestiert. Met de goedkeuring van moeder Eva, de wantrouwende vader Enzo weet van niets, begint de dokter zijn experimentele behandeling met het twaalfjarige meisje als proefobject. Wanneer Eva bevalt van een slecht functionerende tweeling en daar voor de tweede keer de charismatische dokter inschakelt, worden de vertrouwenstegenstellingen binnen het gezin verder op scherp gezet. Een spionne van de Israëlische geheime dienst houdt de ontwikkelingen in de tussentijd nauwkeurig in de gaten.

Wat meteen opvalt aan deze synopsis is de grote toeval, die ‘Wakolda’ in grote mate kenmerkt. Om een dokter die erom bekend stond grote interesse te tonen voor fysiek afwijkenden en tweelingen precies datzelfde voor te schotelen getuigt niet van creatief schrijverschap. En zo zijn er meer kleine en grote toevalligheden. Om de ruimte af te bakenen en spanning te verhogen kunnen weersomstandigheden vanuit het niets omslaan. Het jongste kind van het gezin spreidt belangstelling voor anatomie tentoon, net op het moment dat de dokter in hun leven komt. Vader Enzo is naast de hotelbeslommeringen werkzaam als poppendokter en droomt daarbij van een eigen productielijn van perfecte en zuivere poppen, op een manier zoals de Nazi’s droomden van een perfect Arisch ras. En zo gaat het maar door met geforceerde ploteigenschappen.

De personages handelen daarbij naar hetgeen ze op dat moment bezighoudt en niet op basis van hoe ze eerder in de film zijn neergezet. Doordat ze zich zo als passief drijfhout laten meevoeren, worden ze inconsequente sjablonen. Bovendien zijn de (Argentijnse) personages schromelijk naïef. Behalve de spionne uit Israël is er niemand die zich afvraagt waar het grote aantal Duitsers opeens vandaan komt. Zelfs niet wanneer televisie-uitzendingen de Tweede Wereldoorlog als onderwerp hebben of wanneer er in bijzijn van anderen wordt gepraat over de Führer, gaat er nergens een lichtje branden. Kortom, ‘Wakolda’ demonstreert een zeer gemakkelijke en daardoor gebrekkige oorzaak-gevolglogica die van bovenhand en met veel plotgaten over het verhaal wordt uitgestrooid. Personages zijn niet eenduidig, slecht gemotiveerd en bovenmatig opportunistisch. Dat zijlijntje met de spionne komt overigens nooit tot volle wasdom. Het lijkt meer om de interne verhoudingen en vertrouwensproblemen binnen het gezin te gaan dan om de spanning, maar ‘Wakolda’ blijft er door de matige karakterontwikkeling ergens tussenin hangen.

De droge en levensloze voice-over en de vaak slordige montage en découpage maken de zaken er niet beter op. Toch is ‘Wakolda’ geen faliekante mislukking. Het acteerwerk is gelukkig prima in orde, filmmaker Lucía Puenzo heeft veel gevoel voor het filmen van landschappen en het personage van Mengele krijgt moreel gezien wel de uitwerking die de film verdient. De waarheid achter zijn bedoelingen liggen in een grijs gebied en met zijn charismatische voorkomen geeft het hem wel de gewenste consistentie en diepgang. De tekortkomingen van ‘Wakolda’ liggen vast in het scenario, daarmee ligt de film al bij voorbaat met 1-0 achter. Jammer.

Wouter Los

Waardering: 2

Bioscooprelease: 6 november 2014