Waldstille (2016)
Regie: Martijn Maria Smits | 90 minuten | drama | Acteurs: Thomas Ryckewaert, Jelka van Houten, Maartje van de Wetering, Zinsy de Boer, Johan Leysen, Marie-Louise Stheins, Jappe Claes, Olga Louzgina, Oscar Van Rompay
Na een avondje goed doorhalen, komt de vrouw van Ben in een auto-ongeluk om het leven. Hijzelf zit aan het stuur.
Het drama is niet zonder nasleep. Ben (Thomas Ryckewaert) laat alles wat hem nog rest achter om zich elders te vestigen. Zijn schoonfamilie ontfermt zich over zijn tweejarige dochter Cindy. Het wrok zit bij hen zelfs zo diep, dat het hem verboden worden haar ooit nog te zien. Ook zijn eigen familie, nuchtere Brabantse varkensboeren, herkennen hun ooit levenslustige zoon niet meer terug. Dat binnenvetter Ben na enkele jaren ballingschap terug naar zijn geboortegrond keert, zet de spanningen acuut op scherp. Als hij ook nog toenadering met de nu zesjarige Cindy zoekt, verschuiven de rancuneuze verhoudingen langzaam op richting blinde haat.
Zowel de aanloop van het fatale ongeluk als de gebeurtenissen erna spelen zich in een rustig tempo af. De observerende camera is in ‘Waldstille’ als een objectieve fly-on-the-wall. Aanvankelijk staat die camera zelfs vaak in een geheel andere ruimte gepositioneerd, waardoor de nietsvermoedende kijker als vanzelf de positie van de kalm beschouwende vlieg aanneemt. Dialogen zijn verder schaars. Personages zijn stil omdat ze handelen vanuit gewoontes of omdat ze gewoonweg de woorden niet hebben. De eerste scènes tonen als gevolg de vredevolle status quo van het dagelijkse leven. De toeschouwer ziet hoe het gelukkige stel op een doodnormale ochtend ontwaakt, ziet hoe Ben de luier van dochter Cindy verschoont en ziet hoe Ben en zijn vrouw Tinka zich klaarmaken om die avond te gaan stappen. De storm die hun doorsnee leven binnendrijft, is boven alles een menselijke.
Regisseur Martijn Maria Smits leidt de helletocht die na het verkeersongeval ontstaat in goede banen. Doordat de afstand tot de personages aanvankelijk vrij groot is, wordt het nog belangrijker dat ze overtuigend worden neergezet. De acteerregie en het spel zorgen daar uitstekend voor. De afstand tot de personages wordt daardoor geen hinderlijk obstakel, maar geeft juist vrij baan aan inhoud en interpretatie.
Het knappe van dat gebrek aan vooringenomen sturing, is dat de toeschouwer zelf mag oordelen over de morele vraagstukken die ‘Waldstille’ weerspiegelt. Is Ben dader of slachtoffer? Anders dan de mensen om hem heen, die al meteen na het ongeluk hun oordeel klaar hebben, ligt er voor ons meer ruimte tot reflectie. Zoals het hoort bij film, is de interpretatie aan de kijker.
Na verloop van tijd neemt Smits evenwel meer stelling. Geleidelijk aan verschuift de camera richting de nabijheid van Ben. Hij lijdt net zoveel als de andere nabestaanden, zo niet meer. Dat hij tijdens het ongeluk aan het stuur zit, maakt zijn worsteling alleen maar aanzienlijker. Uiteindelijk kent de tragedie helemaal geen schuldigen, maar alleen verliezers.
Wouter Los
Waardering: 4
Bioscooprelease: 30 maart 2017
DVD-release: 24 juli 2018