Wall Street (1987)
Regie: Oliver Stone | 121 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Michael Douglas, Terrence Stamp, Charlie Sheen, Martin Sheen, Tamara Tunie, Franklin Cover, Chuck Pfeiffer, John C. McGinley, Hal Holbrook, James Karen, Leslie Lyles, Daryl Hannah, Frank Adonis, John Capodice, François Giroday, Josh Mostell, Ann Talman, Lisa Zebro, Sean Young, Jack Pruett, James Spader
Als je denkt dat de zakenwereld bestaat uit een saai zootje beurshandelaren en grijze muizen, dan heb je het mis. Zakendoen is oorlog en businessman Gordon Gekko is keizer en generaal in één. Regisseur Oliver Stone staat toch al niet bekend om zijn genuanceerde films, maar in ‘Wall Street’ doet hij er nog een schepje bovenop. Handelaren aan de top zijn gewetenloze monsters, allemaal. Stone’s sombere, eenzijdige blik op een heikel fenomeen als de beursgang levert misschien geen objectieve film op, maar dat maakt niet uit. ‘Wall Street’ is een klassieker
‘Wall Street’ introduceert je met Bud Fox (Sheen). De jonge hond is ambitieus en hoopt zijn saaie leventje als salesmanager snel in te kunnen ruilen voor een wat spannender bestaan. Een leven zoals beurskoning Gordon Gekko (Douglas) leidt, lijkt Fox wel wat. Als onze held na enig aandringen een baantje bij zijn grote idool weet te bemachtigen, verandert zijn leven op slag. Fox wordt in no-time rijk en vindt een mooie vriendin (Hannah). Fox’ geweten begint te knagen als hij te weten komt dat Gekko er nogal achterbakse methodes op na houdt. De beursgoeroe koopt en verkoopt allerhande bedrijven op, laat ze failliet gaan en strijkt keiharde dollars op voor zijn investeringen. De werkwijze van Gekko zorgt ervoor dat talloze mensen werkloos raken, terwijl Gekko’s zakken steeds voller worden. Fox wordt met de neus op de feiten gedrukt als blijkt dat het bedrijf waar zijn vader werkt (Sheen sr.) door Gekko’s praktijken in zwaar weer terecht komt. Kiest Fox voor het grote geld of voor zijn geweten?
Stone laat er geen misverstand over bestaan. Gekko is een schurk, de verpersoonlijking van ‘The American Dream Gone Bad’. Geld verdienen is het grootste ideaal van het kapitalistische Westen en zakenmannen gaan over lijken om hun doel te bereiken. De kleine man is de dupe van de geldgeile gekte dat Wall Street heet. De film schotelt je een zwart-wit versie van de werkelijkheid voor, er zijn alleen maar schurken en helden in dit verhaal. Grijstinten bestaan niet.
Als je bekend bent Stone’s werk dan zul je de ietwat bekrompen versie van de man wel eens eerder zijn tegengekomen in films als ‘Natural Born Killers’ en ‘The Doors’ waar respectievelijk de sensatiebeluste media en een egocentrische drugsgebruikende rockband eraan moesten geloven. Ongeacht je mening over Stone’s weergave van de werkelijkheid, de cineast heeft altijd wel iets te vertellen over de wereld waarin hij leeft. Zijn geliefde geboorteland Amerika blijft ook niet bespaard van Stone’s politieke standpunten. Naast een scherpe mening heeft de regisseur ook een goed gevoel voor dramatiek. Zijn werk kenmerkt zich door flitsende montage en sterke castings. Zowat elke acteur of actrice die er toe doet in Hollywood heeft voor Stone’s camera gestaan. Zo ook in ‘Wall Street’.
De grote kracht van deze film is het fenomenale acteerwerk van Michael Douglas. De grijze acteur zet een onvergetelijk personage neer. Douglas’ Gekko is een harde, kille zakenman vol charisma. Eigenlijk is Gordon Gekko larger than life: de man praat enkel in one liners en zijn gevoelsleven bestaat enkel uit hebzucht en opgekropte woede. Een minder begaafd acteur had in Gekko niet meer dan een typetje gezien, een karikatuur. Douglas weet de beperkte inhoud van zijn personage volledig te camoufleren door zijn spel. Niemand kan cheesy one liners als “Lunch is voor mietjes” en “Hebzucht is goed. Hebzucht werkt. Hebzucht verklaart, belicht en omvat onze evolutie” zo indrukwekkend uit zijn of haar mond krijgen als Mr. Douglas. Het mooie is dat Gekko grossiert in gevatte uitspraken, dus je kunt heel wat groteske citaten verwachten. Douglas houdt de film draaiende door zijn sterke performance. Het gevolg is dat het merendeel van de cast volledig ondergesneeuwd raakt door zijn spel. Vooral de jonkies moeten het ontgelden. Charlie Sheens hoofdrol is veel te saai en zelfs te tam. Als de jonge acteur naast acteerkannonnen als Douglas en Stamp staat, wordt hij compleet weggevaagd. Alleen als Sheen tegenover zijn vader staat, Martin Sheen, bloeit hij wat op. Ook Daryl Hannah weet niet op te vallen. Het zijn juist de ervaren rotten die Douglas nog enige weerstand bieden. Het onderkoelde spel van Stamp versus de wervelende stijl van Douglas zorgt voor een paar onvergetelijke scènes. Ook de passages met Martin Sheen zijn spannend en sprankelend.
Wat dan wel weer jammer is dat Stone een nogal standaard vertelstructuurtje heeft gebruikt. Het Rockyesque verhaaltje van de underdog die de top bereikt is uitgekauwd. Ook de moralistische ondertoon die predikt over eerlijkheid wil wel eens iets te nadrukkelijk naar voren komen. Maar laat dat je er niet van weerhouden om ‘Wall Street’ te zien. Stone flikt het om ogenschijnlijk saaie kost als de beursgang op een meeslepende manier in beeld te brengen. Daarnaast is deze productie alleen de moeite waard om de Oscarwinnende rol van Douglas te bekijken.
Frank v.d. Ven
Waardering: 4
Bioscooprelease: 25 februari 1988