Warfare (2025)

Regie: Alex Garland, Ray Mendoza | 96 minuten | actie, oorlog, drama | Acteurs: Joseph Quinn, D’Pharaoh Woon-A-Tai, Cosmo Jarvis, Aaron Mackenzie, Alex Brockdorff, Finn Bennett, Evan Holtzman, Michael Gandolfini, Joe Macaulay, Laurie Duncan, Jake Lampert, Aaron Deakins, Henrique Zaga, Will Poulter, Kit Connor, Noah Centineo, Taylor John Smith, Adain Bradley, Charles Melton, Tom Dunne, Rayhan Ali, Heider Ali, Sima Pollitt, Nathan Altai, Aso Sherabayani, Amira Dutton, Donya Hussen, Inbal Amram

Het idee voor ‘Warfare’ is ontsproten aan de oorlogservaringen van veteraan Ray Mendoza die regisseur en scenarioschrijver Alex Garland eerder advies gaf over gevechtshandelingen in ‘Civil War’ (2024). Het scenario is in wezen gebaseerd op de herinneringen van Mendoza en zijn legercollega’s. Ook al gaat het over een nogal specifieke missie tijdens de oorlog in Irak aan het begin van de eenentwintigste eeuw, voel je je als kijker sterk betrokken bij de situatie van de soldaten omdat de gebeurtenissen zo doorwrocht worden verbeeld.

Irak, 2006. Een peloton Amerikaanse Navy Seals hebben een surveillance-opdracht om collega’s op een andere missie te ondersteunen. Daarvoor nemen ze bezit van een alledaags huis dat midden in een dichtbevolkte woonwijk staat waar vijandelijke eenheden opereren. Wanneer die eenheden de Amerikanen ontdekken gaat het gruwelijk mis. Vanaf dan verandert de situatie van het peloton razendsnel van een ondersteuningsmissie in een reddingsoperatie.

Kameraadschap staat op nummer één. Het bepaalt de identiteit van de mannen tot in hun haarvaten. Ze gaan voor elkaar door het vuur. Echter in dit soort situaties kan je je niet eens veilig wanen in een huis van beton. Hierdoor staan de militairen constant in overlevingsmodus en ook al houden ze elkaar in de gaten, gaat de één daar beter mee om dan de ander. Wat vooral naar voren komt in ‘Warfare’, is niet de individuele heroïek, zoals van de kapitein Yorks uit de oude Amerikaanse oorlogsfilms, maar veel meer de (veer)kracht van de groep.

Elke keer als iemand zijn wapen gebruikt of luchtondersteuning oproept, word je zo beetje weggeblazen uit de bioscoopstoel. ‘Warfare’ is een zeer viscerale film. Het is alsof de makers ervan genieten om je midden in de strijd te gooien. Bovendien windt de film geen doekjes om de beelden van gewonden. Daarin is het zeker niet de eerste in het genre. Denk bijvoorbeeld aan de geweldsorgie in het eerste half uur van ‘Saving Private Ryan’ (Steven Spielberg, 1998). In de filmzaal is het al schokkend, laat staan als je er zelf bij bent geweest. Je snapt dus beter dat sommige jonge mensen na dit mee te maken de weg kwijt raken.

Waarom de Amerikaanse militairen in Irak zijn is ondergeschikt aan de ervaringen van de groep, waarin de individuen nochtans moeilijk van elkaar te zijn onderscheiden, hoe dicht de camera ook op hun snufferds zit. Garland zoekt eerder naar universele gebreken en krachten. Morele oordelen zijn daarom ver weg of diep ingegraven. Hier behoort oorlog tot het vaste gereedschap van de mens en wordt politiek omzeild, alsof er nooit echt een keuze was. Hierin verschilt de opzet weinig van films als ‘Black Hawk Down’ (Ridley Scott, 2001) en ‘The Hurt Locker’ (Kathryn Bigelow, 2008). De hoofdmoot, die sommigen doet gruwen, anderen de schouders doet ophalen of licht opwinden, lijkt hoe ongekende stress inbeukt op een mensen die leve(re)n voor de strijd. Ook Garland en de crew moeten zich bij deze herbeleving extra levend hebben gevoeld. Alleszins heeft oorlog een traumatische impact op de rest van het leven.

Is het ontbreken aan (meer) historische context wellicht een manier om de kijker wakker te schudden in zijn comfortabele zetel? Want wie herinnert zich aan het einde van ‘Warfare’ wat de initiële missie was? Waar doen ze dit eigenlijk voor? Hoewel het Amerikaanse leger de wereld en zichzelf graag voor houdt dat het superieur is, krijgen deze Navy Seals een pak slaag van een tegenstander met beduidend minder middelen. Ook toont de verloop van de huisinvasie bij het Irakese gezin, dat niks met de missie te maken heeft behalve dat het er toevallig woont, hoe het voor velen in Irak moet hebben gevoeld: angst en waanzin in de veiligste plek die een thuis voor een familie zou moeten zijn. Integendeel, het is continue op je hoede zijn voor de sluipschutters van de dood, een inwisselbaar gevoel voor alle kanten in een gewelddadig conflict.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 17 april 2025