We Are X (2016)

Regie: Stephen Kijak | 90 minuten | muziek, documentaire | Met: Yoshiki, Toshimitsu Deyama, Tomoaki Ishizuka, Hiroshi Morie, Sugizo, Hideto Matsumoto, Taiji Sawada, Gene Simmons, Wes Borland, Richard Fortus, Marilyn Manson, Stan Lee

De muziekindustrie blijft toch grote geheimen bewaren. Het is fijn als deze soms door toeval prijsgegeven worden. Een beetje nieuwsgierige muziekliefhebber wist al vóór diensten als Spotify welke wegen te bewandelen om nieuwe muziek te ontdekken, maar net als met andere kunstuitingen als boeken en films wordt er zó veel gemaakt, dat het ondoenlijk is om van alles kennis te nemen. X Japan is Japans grootste band, ze bestaan al sinds de jaren tachtig, verkochten meer dan 30 miljoen albums en stonden achttien keer in het uitverkocht stadion Tokyo Dome (55.000 kaartjes per avond!). Tot hun zeer trouwe fanbase scharen zich bekende namen als Stan Lee, David Lynch, Lars Ulrich (Metallica) en Gene Simmons (KISS). Voel je echter niet beschaamd als je nog nooit van ze gehoord hebt, je zult moeite moeten doen om iemand te vinden die de band wél kende vóór de release van ‘We Are X’, een rockumentary van Stephen Kijak.

Het mag geen verrassing heten dat de geschiedenis van de band er een van toppen en dalen is. ‘We Are X’ is in die zin ook niet vernieuwend of verbazingwekkend. Jeugdvrienden Yoshiki en zanger Toshi richtten de band – destijds nog eenvoudigweg X genaamd – op in 1982, terwijl ze op de middelbare school zaten. Yoshiki, verantwoordelijk voor de muziek, teksten, drums en keyboards, had een moeilijke jeugd. Gemiddeld een derde van een jaar verbleef hij in het ziekenhuis, omdat hij erg astmatisch was. Op tienjarige leeftijd trof hij zijn vader aan, die net zelfmoord had gepleegd. Dit trauma heeft nog altijd zijn uitwerking op de muzikant, die naar aanleiding van deze heftige gebeurtenis van zijn moeder een drumstel kreeg om zijn agressie op bot te vieren.

In de jaren tachtig stond X voor een mix van heavy metal, punk rock en klassieke muziek. Hun stijl werd “Visual Kei” genoemd, waarbij geblondeerd haar met rechtopstaande spikes, kleurrijke make-up, extravagante kostuums slechts hulpmiddelen waren voor een optreden dat – in die tijd voor Japanse begrippen – ongehoord was. Natuurlijk zijn ze sterk beïnvloed door artiesten als David Bowie en Kiss, maar hun sound is onmiskenbaar eigen, Japans wel, ja. Typisch Japans is ook dat de bandleden nooit echt het achterste van hun tong laten zien. Hoewel er soms wel emotionele uitspraken zijn, wordt er ook net zo vaak gezegd ‘Daar praat ik liever niet over’.

‘We Are X’ gaat echter, zoals het een goede rockumentary betaamt, toch voldoende in op de dalen: de (vermeende) zelfmoorden van bandleden, het verlaten van zanger Toshi omdat hij gehersenspoeld was door een sekte (die zijn bron van inkomsten bestempelde als ‘de duivel’). Van 1997 tot 2007 bestond X niet, daarna zijn ze toch echt werk gaan maken van hun doorbraak in de Verenigde Staten. In 2014 stonden ze op het podium in Madison Square Gardens en de documentaire laat zien hoe ze daar naar toe werkten. Ook mooi zijn de beelden van fans die vertellen hoe de muziek hen geholpen heeft moeilijke tijden, zoals na de dood van een familielid of geliefde, te doorstaan. ‘We Are X’ is vooral een film voor die fans, maar liefhebbers van een goed gemaakte rockumentary die met veel vaart en compassie voor het onderwerp de kijker wat muziekgeschiedenis bijbrengt, kunnen met deze film ook beslist hun lol op.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 oktober 2017
On demand-release (via Picl): 19 oktober 2017