We Shall Overcome-Drømmen (2006)
Regie: Niels Arden Oplev | 105 minuten | drama, familie | Acteurs: Bent Mejding, Anders W. Berthelsen, Jens Jørn Spottag, Anne-Grethe Bjarup Riis, Peter Hesse Overgaard, Sarah Juel Werner, Janus Dissing Rathke, Elin Reimer, Gyrd Løfqvist, Lasse Borg, Daniel Ørum, Kurt Ravn, Steen Stig Lommer, Joy-Maria Frederiksen, Tina Gylling Mortensen, Stig Hoffmeyer, Birgit Conradi, Lise Stegger, Nis Bank-Mikkelsen, Katrine Jensenius, Helle Merete Sørensen, Sandra Å. Pedersen
“We shall overcome… We shall overcome… We shall overcome some day… Oh, deep in my heart… I do believe: We shall overcome some day…” Dit fragment is afkomstig uit het befaamde protestlied ‘We Shall Overcome’, dat de Afro-Amerikanen zongen in het kader van hun emancipatie en de strijd voor gelijkheid tussen blank en zwart in de Verenigde Staten. Op 20 augustus 1963 zong Mahalia Jackson tijdens een vreedzame massademonstratie bij het Lincoln Monument in Washington, ten overstaan van een menigte van meer dan 200.000 mensen, deze beroemde gospelsong. Daarmee heeft zij zeker een grote bijdrage geleverd in de strijd voor de emancipatie van de Afro-Amerikanen, hand in hand met grootheden als dominee Martin Luther King, lid van dezelfde doopsgezinde Baptistenkerk als waarvan zij zelf lid was.
In de Deense familiefilm ‘We Shall Overcome’ (oorspronkelijke titel ‘Drømmen’, dat ‘droom’ betekent, naar Kings befaamde uitspraak ,,I have a dream”) raakt een de dertienjarige plattelandsjongen Frits (Janus Dissing Rathke) in 1969 zo geïnspireerd door de ideeën van de pas vermoorde Martin Luther King – die hij ziet op de onlangs aangeschafte televisie – dat hij besluit zijn naam te veranderen in Martin. En hij heeft Kings ideeën hard nodig in zijn eigen persoonlijke en geweldloze strijd tegen Mr. Lundum-Svenson (Bent Mejding, bekend van ‘Brothers’), the tirannieke hoofdmeester van de school. Die mishandelt de leerlingen en legt hen zijn wil op. Nadat Frits betrapt wordt op gluren in de meisjeskleedkamer, wordt hij hardhandig aangepakt door Lundum-Svenson. Hij geeft hem zo’n zware draai om zijn oren dat deze opnieuw aan zijn hoofd gehecht moet worden. Frits laat het er niet bij zitten en komt in actie tegen de hoofdmeester.
Dat is echter lastiger dan gedacht. De enige volwassenen die de kant van Frits kiezen zijn de jonge, hippieachtige invalleraar muziek, Mr. ‘Call me Freddie’ Svale (Anders W. Berthelsen), en zijn ouders. Maar Svale moet Lundum-Svenson te vriend houden omdat hij graag een vaste aanstelling op de school wil krijgen en ook Frits’ moeder Stine (Anne-Grethe Bjarup Riis, bekend van ‘The Idiots’) werkt op school, als de verpleegster. Bovendien is zijn vader Peder (Jens Jorn Spottag) pas recentelijk ontslagen uit de psychiatrische kliniek van het ziekenhuis na een zware depressie. De leerlingen durven niet achter Frits te gaan staan uit angst voor de lijfstraffen van Lundum-Svenson. En bij de meeste ouders staat hij bekend als een fervent voorvechter van de conservatieve normen en waarden en heeft hij veel krediet. Als Frits zijn gelijk wil krijgen zal hij alles in het werk moeten stellen en het inspirerende voorbeeld van Martin Luther King helpt hem op weg.
Regisseur Niels Arden Oplev, die samen met Steen Bille ook verantwoordelijk is voor het script, gebruikte feiten uit zijn eigen jeugd als basis voor het verhaal. Daarmee schept hij een familiefilm van hoge kwaliteit die zal worden gewaardeerd door kijkers van alle leeftijden. De film is beduidend minder nihilistisch en gewelddadig dan zijn eerdere werk (‘Chop Chop’ en ‘Portland’), maar toch behoorlijk gedurfd voor een jeugdfilm. Desondanks blijft de film geschikt voor een mainstream (familie-) publiek. ‘We Shall Overcome’ kan worden geplaatst in de Europese traditie van films met en over kinderen die niet bang zijn de minder plezierige kanten van het opgroeien te ervaren. Denk bijvoorbeeld aan ‘My Life as a Dog’ van Lasse Hallström en meer recent ‘Les Choristes’ van Christophe Barratier.
Met die laatste film heeft ‘We Shall Overcome’ nog meer overeenkomsten: er is de link met de gemene hoofdmeester en in beide films speelt muziek een belangrijke rol. De overgang die de woelige periode aan het einde van de jaren zestig kenmerkte wordt in ‘We Shall Overcome’ geportretteerd in de beide leraren. De stugge en strenge hoofdmeester Lundum Svenson staat voor het conservatieve en het verleden; de jonge, frisse Freddie Svale personificeert het progressieve en de toekomst. Dat is ook terug te horen in de muzieklessen die zijn de kinderen geven (klassieke en traditionele liederen tegenover flower power). ‘We Shall Overcome’ is wat thema betreft zeker niet uniek, maar dankzij het sterke acteerwerk (vooral van de ontwapenende Janus Dissing Rathke in de hoofdrol), fris camerawerk en een flinke dosis heerlijke humor, is Oplevs film een kijkje meer dan waard.
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 14 december 2006