What’s Eating Gilbert Grape? (1993)
Regie: Lasse Hallström | 118 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Johnny Depp, Leonardo DiCaprio, Juliette Lewis, Mary Steenburgen, Darlene Cates, Laura Harrington, Mary Kate Schellhardt, Kevin Tighe, John C. Reilly, Crispin Glover
Sommige filmliefhebbers kennen Lasse Hallström vooral als de regisseur van mierzoete films als ‘Chocolat’ (2000), ‘The Cider House Rules’ (1999) en ‘The Shipping News’ (2001), maar er was eens een tijd dat de Zweedse regisseur een heel ander soort cinema maakte. Films recht uit het hart, oprecht en puur. Dat was voornamelijk voordat Hollywood aan hem begon te trekken, met Mitt Liv Som Hund (‘My Life As A Dog’ (1985)) als absoluut hoogtepunt. ‘What’s Eating Gilbert Grape’ ligt nog behoorlijk in de lijn van Hallströms vroegere werk. De film ademt een ietwat surrealistisch sfeertje door de opvallende personages die de revue passeren. Ook de schitterende soundtrack en de fotografie dragen een belangrijk steentje bij aan deze mooie film.
Endura is zo’n kabbelend Amerikaans plattelandsdorpje zoals er zovele zijn. Het lijkt alsof er nooit wat gebeurt, maar schijn bedriegt. Neem nou het gezin Grape. Daar is van alles aan de hand. Oudste zoon Gilbert (Johnny Depp) heeft de plaats ingenomen van zijn vader, die enkele jaren geleden in de kelder zelfmoord pleegde. Zijn jongere broer Arnie (Leonardo DiCaprio) is verstandelijk gehandicapt en bij tijd en wijle een behoorlijk blok aan het been van Gilbert, die na het wegvallen van zijn vader alle verantwoordelijkheid draagt. Oudste zus Amy heeft de rol van moeder van het gezin op zich genomen, aangezien de 250 kilogram zware Bonnie Grape door haar buitensporige gewicht aan bed gekluisterd is en al zeven jaar de deur niet uit is geweest. En dan is er nog tienerzusje Ellen die zo nu en dan behoorlijk dwarsligt. Gilberts leven staat op zijn kop als hij het meisje Becky (Juliette Lewis) leert kennen, die tijdens de jaarlijkse trailertocht met haar oma strandt in Endura. Deze ontmoeting is een welkome afwisseling in het toch niet zo simpele leven van Gilbert Grape.
De film, naar het gelijknamige boek van auteur Peter Hedges (hij schreef ook het scenario) is een mooie, ontroerende vertelling over de dingen van alledag. De cast is werkelijk uitmuntend, met voorop een formidabele Leonardo DiCaprio. Ten tijde van deze film was hij pas negentien jaar, maar hij maakte als de geestelijk gehandicapte Arnie Grape een dusdanige indruk dat hij een Oscar-nominatie kreeg. Dat het felbegeerde beeldje uiteindelijk naar Tommy Lee Jones ging voor diens rol in ‘The Fugitive’ (1993) was wellicht jammer, maar Leo’s naam in Hollywood was in ieder geval gevestigd.
Ook de overige acteurs, met Johnny Depp als dromerige titelheld en Mary Steenburgen als hitsige buurvrouw voorop, zijn uitstekend op dreef. Depp is natuurlijk wel gewend om outsiders te spelen (vlak voor deze film maakte hij ‘Bennie & Joon’ (1993) en ‘Edward Scissorhands’ (1990)), en geeft zijn personage Gilbert Grape een zachtmoedigheid die als een deken de hele film bedekt. Natuurlijk kun je als kijker ook niet om Darlene Cates heen, de zwaarlijvige dame die moeder Bonnie Grape speelt. De scène waarin ze het politiebureau verlaat en iedereen op straat haar staat aan te gapen, is zo aangrijpend dat je je zelfs als kijker niet op jouw gemak voelt bij het aanschouwen ervan. De kunst is echter om Bonnie en ook Arnie Grape op een dusdanige wijze te portretteren dat je hen met sympathie bekijkt in plaats van met medelijden. En dat is Hallström in deze film prima gelukt.
Films als ‘What’s Eating Gilbert Grape’ zijn niet eenvoudig samen te vatten. Maar vaak zijn films die in die categorie vallen juist erg goed. Ze tonen het leven van alledag, nauwkeurig geobserveerd, de kijker leert als het ware de personage stukje bij beetje kennen en ontdekt wellicht daarmee ook een verborgen kant van zichzelf. Het feit dat Hallström deze kwaliteiten weet te combineren met komedie, romantiek en zelfs melodrama maakt van ‘What’s Eating Gilbert Grape’ een subliem schouwspel.
Patricia Smagge
Waardering: 4