When Darkness Falls – När mörkret faller (2006)
Regie: Anders Nilsson | 133 minuten | thriller | Acteurs: Oldoz Javidi, Bahar Pars, Mina Azarian, César Saracho, Zeljko Santrac, Tony Haddad, Elián Jajjo, Amin Alabadi, Alice Dadgostar, Annika Hallin, Mark Zak, Johanna Lazcano Osterman, Nour El-Refai, Eivin Dahlgren, Nina Syvälammi, Nina Johansson, Stefanie Basmaji, Susanna Basmaji, Lone Jeppesen, Maweje Kuddiza, Tommy Antonsson, Uwe Mansshardt, Ramadan Yausry, Hannelore Schumann, Lia Boysen, Peter Engman, Simon Engman, Tuva Sällström, Anja Lundkvist, Bibi Andersson, Fyr Thorvald Strömberg, Tomas Bolme, Catharina Alinder, Lars Väringer, Cliff Otterberg, Åsa Kärner, Petra Hallberg, Ritsa Papacunstantinou, Kristian Lima de Faria, Donald Högberg, Helén Söderqvist Henriksson, Fredric Egerstrand, Harry Goldstein, Maria Hörnelius, Jan Elfwencrona, Michaela Berner, Anna Maria León, Reuben Sallmander, Per Graffman, Nisti Stërk, Jonatan Blode, Christopher Wollter, Tobias Aspelin, Ashkan Ghods, Magnus Roosmann, Ralph Carlsson, Jan Coster, Per ‘Johan’ Johansson, Jörgen Lönnquist, Zoltan Bajkai, Fredrik Eriksson, Martin Zetterlund, Pär Westberg, Tine Erlandsson, Mia Guldbrand
Erg sterke en bij vlagen indrukwekkende film uit Zweden , waarin drie verhalen naast elkaar verteld worden, met bovengenoemde thema’s als onderlinge verbinding. De drie verhalen zijn getiteld: ‘Layla’, ‘Carina’ en ‘Aram’, vernoemd naar de centrale personages in elk van de segmenten. Elk van de verhalen geeft een indringend beeld van mensen wiens alledaagse bezigheden plotseling of sluipenderwijs veranderen en hun huis geen veilige plek meer is.
Aram (Reuben Sallmander) moet vluchten als de criminelen die zijn portier Peter (Per Graffman) hebben neergeschoten, achter zijn adres komen. Carina (Lia Boysen) wordt thuis mishandeld door haar man Håkan (Peter Engman), die ook journalist is en wiens agressie ingegeven wordt door jaloezie. Layla (Oldoz Javidi) tenslotte, heeft te lijden onder de strenge regels van haar ouders, die deel uitmaken van een niet nader gespecificeerde immigrantenfamilie. Tegelijkertijd worden er ook vraagtekens gezet bij het hypocriete gedrag van de mensen in hun omgeving en het rechtssysteem in Zweden. Eén van de belangrijkste boodschappen van de film is dat dergelijke gebeurtenissen aan de orde van de dag zijn, ook al denken wij als kijkers misschien dat dit ons niet overkomt. Het beeld dat regisseur Anders Nilsson van de maatschappij en haar inwoners schetst, is weinig positief, al is het gedrag van de hoofdpersonen bewonderenswaardig.
‘When Darkness Falls’ heeft een ongewone structuur, de drie segmenten vormen eigenlijk drie aparte films, zonder overlappende verhaallijnen en personages. Hiermee wijkt de film af van andere episodische films waarin meerdere personages gevolgd worden zoals ‘Shorts Cuts’, ‘Crash’ of ‘Pulp Fiction’. Hoewel de wisseling van scènes door de uitstekende montage en het hoge tempo absoluut niet storend is, worden er eigenlijk drie mini-films in één verteld. De makers hadden met gemak drie boeiende en intrigerende films uit het materiaal kunnen halen. Zonder twijfel is het deel over ‘Layla’ het krachtigst van allemaal. Haar verhaal en dat van haar oudere zus Nina (Bahar Pars) is beklemmend en bijzonder triest. De eerwraak waar Nina slachtoffer van wordt, is zo pijnlijk, dat het soms moeilijk is om naar te kijken. Naar de etnische afkomst van haar familie is het zoals gezegd gissen, maar regisseur Nilsson en mede-auteur Joakim Hansson zetten de kijker die aanneemt dat ze moslim zijn, wel op het verkeerde been. Of dit nu een extra statement is over bestaande vooroordelen of een politiek-correcte houding die die boodschap juist ontkracht, daarover valt te discussiëren. Feit blijft dat het niet uitmaakt welk geloof je hebt, als het misbruikt wordt om (vermeend) sociaal onwelgevallig gedrag op deze manier af te straffen.
Na de ingrijpende en adembenemende scènes rond het motel in Duitsland waar Layla’s familie het probleem ‘Nina’ oplost, verliest de film wel van zijn initiële kracht en wordt zichtbaar dat de verhalen rond Carina en Aram inhoudelijk minder goed zijn uitgewerkt. ‘When Darkness Falls’ confronteert en stelt ongemakkelijke vragen, waar niet direct concrete antwoorden op te geven zijn. Door de uitstekende acteerprestaties van met name Javidi en Boysen, blijft de film na afloop rondspoken. En dat is een hele verdienste.
Hans Geurts