Whiplash (2014)

Regie: Damien Chazelle | 107 minuten| drama, muziek | Acteurs: Miles Teller, J.K. Simmons, Paul Reiser, Melissa Benoist, Austin Stowell, Nate Lang, Chris Mulkey, Damon Gupton, Max Kasch, Suanne Spoke, Charlie Ian, Jayson Blair, Kofi Siriboe, Kavita Patil, C.J. Vana

Muzikanten blijven fascineren als filmonderwerp. De biopics over bekende muzikanten stapelen zich op, maar de lastige weg naar de top is hier zelden centraal. De jonge regisseur Damien Chazelle liep al tijden te zeulen met zijn zelfgeschreven script hierover. Toen deze zo goed werd ontvangen als korte film kreeg hij vervolgens ook groen licht om deze naar een volwaardige speelfilm te promoveren. J.K. Simmons hield zijn oorspronkelijke rol aan en Miles Teller mocht de andere hoofdrol in ‘Whiplash’ vervullen.

Het prestigieuze Shaffer Conservatory in New York is de wieg voor menig groot musicus. De jonge Andrew Neyman (Miles Teller) oefent dag en nacht op zijn drumstel om hier ook toe te behoren. Tijdens één van zijn oefensessies wordt hij opgemerkt door de beruchte leraar Terence Fletcher (J.K. Simmons).

Vervolgens wordt Andrew door Fletcher uitgenodigd om in zijn exclusieve band plaats te nemen als plaatsvervangend drummer. Al snel nemen de barbaarse lesmethoden hun tol op de geestesgesteldheid van Andrew. Niks mag het behagen van Fletcher in de weg staan. Een beginnende romance sterft een vroege dood en zelfs een auto-ongeluk kan hem niet belemmeren. De weg naar de top krijgt zo wel een hele hoge prijs.

Dat ‘Whiplash’ gedeeltelijk is gebaseerd op persoonlijke ervaringen van regisseur Damien Chazelle geeft je bijna medelijden met de beste man. De intense sfeer die wordt neergezet zorgt voor een zeer boeiende filmervaring.  Een uitstekend geschreven script biedt de hoofdrolspelers een uitgelezen kans om zich te profileren en deze wordt door hen allebei met beide handen aangepakt.

J.K. Simmons is werkelijk briljant in de rol van de dictatoriale muziekleraar Fletcher. Hij maakt zich de rol zo eigen dat je er niemand anders in kan voorstellen, net zoals hij dit eerder deed met zijn rol als J. Jonah Jameson in de ‘Spider-Man’ trilogie. Miles Teller bevestigt zijn status van rijzende ster in de rol van Andrew. Zijn keuzes zijn te betwisten maar begrip is er wel. De gespeelde muziek in de film is van een zodanig hoge kwaliteit dat dit makkelijk mag worden gekwalificeerd als extra personage.

Een van de meest vermakelijke facetten van de film is toch wel het zichtbare genot dat J.K. Simmons heeft met het uiten van geweldig geformuleerde beledigingen. “Oh my dear God – are you one of those single tear people?” wordt Andrew toegesnauwd als hij de druk even niet aankan en zijn emoties even de vrije loop laat gaan. Het is alsof de officier uit ‘Full Metal Jacket’ nieuw leven is ingeblazen.

Ondanks dat hier geen bekende muzikant centraal staat is ‘Whiplash’ een van de beste films waar muziek centraal staat van de laatste jaren. De discipline die nodig is om het te maken in deze wereld wordt tot in het extreme geïllustreerd. Ook voor niet muziekliefhebbers is het aanschouwen van het psychologische spel wat wordt gespeeld zeer de moeite waard. Regisseur Damien Chazelle heeft hier een nieuwe muzikale klassieker afgeleverd.

Scott van der Winden

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 13 november 2014
DVD-release: 22 april 2015
Blu-ray-release: 17 juni 2015
4K UHD-release: 14 oktober 2020