Whistle and I’ll Come to You (1968)
Regie: Jonathan Miller | 42 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: Michael Hordern, Ambrose Coghill, George Woodbridge, Nora Gordon, Freda Dowie
Deze ‘Whistle and I’ll Come to You’ uit 1968 is een spookverhaal van de BBC, vaak als voorloper en als belangrijke invloed vermeld op de verschillende ‘Ghost Story for Christmas’ series die de BBC in later jaren zou uitbrengen.
En inderdaad zijn in dit spookverhaal al elementen aan te wijzen die in de latere films zouden terugkomen. Ook hier zijn zowel de omgeving als de nodige onheilspellende signalen goed gekozen: een afgelegen kustplaats, de verlaten stranden en duinen waarover professor Parkin rondstruint, de wind die langs zijn hotelraam giert, de discussies die Parkin heeft over spiritualisme en de sceptische om niet te zeggen arrogante houding die hij daarbij aanneemt, de oude fluit waar een waarschuwende inscriptie op staat vermeld… het zijn dingen die zich goed lenen voor de totstandkoming van een gepaste setting voor de duistere zaken die komen gaan. Ook de meer bedreigender signalen aan het adres van de professor zijn goed vormgegeven: de eenzame bewegingloze gestalte die vanuit de verte naar hem staart, Parkins koortsdromen – met een opvallend geslaagd nachtmerrieachtig gehalte – waarin hij door vage en zwevende gestaltes wordt gevolgd, het extra bed in zijn kamer dat opeens beslapen blijkt te zijn, de klapperende luiken van zijn hotelkamer die lijken aan te geven dat er iets naar binnen wil breken en andere vage geluiden die Parkin hoort bij zijn nachtelijk wakker liggen… het zijn tekenen die duidelijk maken dat een boosaardig iets het op de professor heeft voorzien. Of zijn het hersenschimmen die de zo rationeel ingestelde professor parten zijn gaan spelen?
In elk geval weet regisseur Miller het een en ander dusdanig verdienstelijk weer te geven dat hij in zijn verhaal een verontrustende sfeer weet te bereiken. Hij doet dat op eenzelfde ingehouden manier die de meer opvallende delen van de latere ‘Ghost Story for Christmas’ kenmerken en daarbinnen ook voor een beklemmend effect weten te zorgen. Hoewel, er kan, opnieuw in vergelijking met deze zelfde latere films, hier ook van een te ingehouden aanpak gesproken worden. Naast een te langzaam tempo in het grootste deel van deze film, blijven de signalen die zich aan Parkin voordoen qua frequentie beperkt. En het is, op de slotscène na dan, niet zozeer daadwerkelijke verterende angst als wel verregaande verontrusting die zich van Parkin meester maakt. Iets waar zijn binnensmonds gemompel een goede indicatie van is maar in combinatie met zijn gedool in de omgeving en de beelden van de veelvuldig maaltijden nuttigende Parkin wel erg vaak voorbijkomt tot het weinig meer toevoegt aan datgene wat al lang en breed duidelijk is gemaakt.
Ook enkele technische minpunten vallen op. Werken de geluidseffecten bij het nachtelijk wakker liggen van de professor prima om de verontrusting die zich van hem meester maakt te bereiken en hebben ze ook het gewenste resultaat bij de koortsdromen van Parkin, op andere momenten had een en ander wel ingedamd kunnen worden. Te harde geluidseffecten bij dagelijkse gebeurtenissen – al te luid gebonk wanneer Parkin zijn boeken neerklapt op tafel en wanneer diverse personages door de gangen van het hotel lopen, hetzelfde bij de geluiden van stromend kraanwater… Ook qua belichting had een en ander her en der wat beter gekund en tonen ook de zwart-wit beelden waarin deze productie is gefilmd de gedateerdheid ervan aan, al heeft dit ook zijn voordeel bij het benadrukken van de licht duistere en verontrustende sfeer in dit spookverhaal.
Keurig spel van deze en gene. Ondanks de vermelde minpuntjes levert Michael Hordern degelijk werk af als de rationeel ingestelde professor Parkin die langzamerhand, al is het dan noodgedwongen, tot het besef komt dat er meer is tussen hemel en aarde dan hij kan verklaren. Ook in deze ‘Ghost Story’ voorloper al benadrukken de close-ups van zijn verschillende gezichtsuitdrukkingen effectief de zenuwachtigheid en onrust die zich langzaam van hem meester maken. Dit had nog wel sprekender kunnen zijn wanneer de tekenen dat er zich iets op hem heeft voorzien veelvuldiger waren geweest en wanneer Horderns personage meer door daadwerkelijke angst was bevangen. Ook op het optreden van de overige castleden is niet veel af te dingen, al blijft de tijd dat ze in beeld komen of de mogelijkheden die ze krijgen beperkt door de schermtijd die Hordern krijgt toebedeeld. Het maakt deze ‘Whistle and I’ll Come to You’, ondanks de verbeterpunten die erin zijn aan te wijzen, tot een kwalitatief aardige voorloper op de latere ‘Ghost Story for Christmas’ series, waarin inderdaad diverse zaken die daarin opvallen en bepalend zijn ook hier al een sfeerbepalende rol spelen. Deze film is daarmee niet de beste, maar wel een, en zeker voor de liefhebbers van de vermelde series, interessant en overwegend verdienstelijk vormgegeven spookverhaal.
Frans Buitendijk