White Bird (2023)

Regie: Marc Forster | 116 minuten | biografie, drama, oorlog | Acteurs: Bryce Gheisar, Priya Ghotane, Kevan Van Thompson, Helen Mirren, Laura Hudeckova, Ishai Golan, Olivia Ross, Ariella Glaser, Mia Kadlecova, Selma Kaymakci, Orlando Schwerdt, Jem Matthews, Jordan Cramond, Yelisey Kazakevich, Vladimír Javorský, Cyril Dobrý, Jeremy Tichy, Patsy Ferran, Samuel Talacko, Markéta Richterová, Stuart McQuarrie, Beatrice Holdingova, Mac Clemons, Krystof Bartos, Martin David, Sebastian Jacques, Jirí Vojta, Ondrej Novak, Gillian Anderson, Jo Stone-Fewings, Jim High, Simon Mestdagh, Zuko Garagic, Ales Bílík, James Beaumont, Stepanka Sigmundova, Zuzana Hodkova, Miroslav Táborský, John Comer, John Bubniak, Florian Kohler, Garrett Moore, Miroslav Lhotka, Roman Horák, Filip Finkelstejn, Stanislav Callas, Martina Slukova, Daniel Brown, Jakub Laurych, Harry Thompson, Tatjana Medvecká, Philip Lenkowsky, Jiri Kraus, Tabea Lara Riek, Rebecca Monaghan, Luis Eduard Tames, Sean Brodeur, Octavio Molina, Nick Saaf, Damian Odess-Gillett, Timon McLean, Adam Bakule, Anise Napoleono Dos Reis, Lily Mac

Na het succes van ‘Wonder’ in 2017, gebaseerd op het gelijknamige boek van R.J. Palacio, volgt nu ‘White Bird’: opnieuw een verfilming van een boek van Palacio en een vervolg binnen hetzelfde universum. Toch slaat de film een totaal andere toon aan. We verlaten het alledaagse klaslokaal en keren terug in de tijd, naar het Frankrijk van de Tweede Wereldoorlog. Een gewaagde verschuiving.

Julian Albans (Bryce Gheisar) wordt aan het eind van ‘Wonder’ van school gestuurd vanwege het pesten van een leerling met een gezichtsafwijking. Op zijn nieuwe school moet hij opnieuw zijn plek vinden. De levensles die hij naar eigen zeggen uit het voorval heeft geleerd? Doe maar gewoon, dan val je niet op. Daar is zijn Grandmère (Helen Mirren) het niet mee eens. In een poging om hem empathie bij te brengen, vertelt ze haar eigen oorlogsverhaal: hoe ze als jong Joods meisje in Frankrijk moest onderduiken en werd gered door een jongen met een lichamelijke beperking.

‘White Bird’ is een allegaartje dat de kijker op twee gedachten doet hinken. Het verhaal dat Grandmère vertelt, beslaat zo’n 90% van de film. Het is begrijpelijk dat ervoor is gekozen om op deze manier het boek te verfilmen, want beide films zijn immers adaptaties. Anderzijds is het juist het verhaal van Grandmère dat echt boeit, niet zozeer wat zij haar kleinzoon daarmee probeert bij te brengen. ‘White Bird’ was vrijwel zeker beter geweest als het oorlogsverhaal uit het boek was gedestilleerd en op zichzelf was uitgebracht.

Het verhaal van Grandmère wordt vertolkt door Ariella Glaser en Orlando Schwerdt, die de jonge versies van Sara Blum (Grandmère) en haar redder Julian Beaumier spelen. Ze zijn ronduit fantastisch. Hun chemie is warm en geloofwaardig, en ze dragen de film met een ontroerende intensiteit. Dit had moeiteloos op zichzelf kunnen staan als een oprechte, zowel hartverwarmende als hartverscheurende oorlogsfilm.

De opmaak van de filmsets en de kostuums in ‘White Bird’ transporteren je naar het Frankrijk van de jaren 40. Van de verweerde schoolgebouwen tot de stoffige zolderkamers en landelijke paadjes, alles voelt authentiek vormgegeven. De kostuums, met subtiele tinten en historisch verantwoorde details, versterken dat gevoel nog eens. Tegelijkertijd zit er iets bijna sprookjesachtigs in de manier waarop het geheel in beeld is gebracht, met warme belichting en schilderachtige composities. Dat maakt de film visueel aantrekkelijk, maar zorgt er ook voor dat het verhaal soms iets te gepolijst aanvoelt voor de harde werkelijkheid die het wil tonen.

Maar ‘White Bird’ vertrouwt zijn publiek blijkbaar niet genoeg om zelf conclusies te trekken. Tenminste, zo voelt het. In plaats van het oorlogsverhaal voor zich te laten spreken, wordt er van alles omheen gebouwd: een hedendaags kader waarin Mirrens personage alles aan elkaar praat en de “boodschap” uitlegt alsof we in een morele les zitten. Die omlijsting werkt eerder verstorend dan verrijkend. De emotionele impact wordt ondermijnd door de behoefte om alles netjes te duiden.

Verder bevat het verhaal enkele ongeloofwaardigheden die jammer genoeg afbreuk doen aan de verder realistische toon van de film. Daarmee worden overigens niet de twee kinderen bedoeld die hun fantasie de vrije loop laten, om zo te ontsnappen aan de muren van de schuur waarin Sara zit ondergedoken. Die scènes zijn juist ontroerend en geven ‘White Bird’ een dromerige laag. Het gaat eerder om bepaalde wendingen en toevalligheden die geforceerd aanvoelen en weinig toevoegen aan het grotere geheel. Ze halen je even uit de beleving van een verder oprecht en gevoelig verteld verhaal.

Ook het accentgebruik werkt storend: de personages spreken Brits Engels, maar gooien er geforceerd Franse woorden doorheen. Dat voelt onnatuurlijk en doet eerder af aan het script dan dat het iets toevoegt. Het blijft een vreemd gebruik om met accenten simpelweg een land aan te duiden; een gewoonte waar filmmakers best eens van af mogen stappen. De film is niet in het Frans, dus realistisch is het hoe dan ook niet. Het bezigen van hier en daar een Frans woord en een Frans accent maakt dat niet anders. Het trekt je eerder uit de film.

Uiteindelijk is ‘White Bird’ een film met een groot hart, maar ook met een te zware hand. Het had een meeslepend, op zichzelf staand oorlogsdrama kunnen zijn, gedragen door twee ijzersterke jonge acteurs. In plaats daarvan krijgen we een film die zichzelf telkens onderbreekt om uit te leggen wat we zouden moeten voelen. Dat is jammer, want de kern is prachtig.

Jelco Leijs

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 24 april 2025