White Noise (2022)

Recensie White Noise CinemagazineRegie: Noah Baumbach | 136 minuten | komedie, drama | Acteurs: Adam Driver, Greta Gerwig, Raffey Cassidy, Don Cheadle, Jodie Turner-Smith, Lars Eidinger, Logan Fry, André 3000, Gideon Glick, Laura Wimbels, Sam Nivola, Danny Wolohan

“The Family is the cradle of the world’s misinformation…”, mijmert vader Jack Gladney (Adam Driver), een gerenommeerd professor, halfzacht tijdens de gangbare heisa rond etenstijd. Jack en zijn vierde echtgenote Babette (Greta Gerwig) runnen een groot gezin met een legertje aan stiefkinderen en een peuter uit hun huidige relatie. Het levert een jungle aan levendigheid en jeugdige ideeën op. De familiewarmte is tevens een aangename bezwering tegen de angst voor de dood waarmee Jack en Babette geobsedeerd zijn. Dan vindt in de omgeving een groot treinongeluk plaats. Het is de oorsprong van een giftige wolk die het voorstadje van de familie Gladney ernstig bedreigt. Tijdens de grote calamiteit realiseert Jack zich dat hij zich meer moet richten op het gezin en besluit samen met tienerstiefdochter Denise (Raffey Cassidy) uit te zoeken waarom de zich al een tijdje vreemd gedragende Babette de onbekende pillen, met de naam Dylar, slikt.

Naast dat ‘White Noise’ de familie Gladney volgt, bekritiseert het op satirische wijze de Westerse massaconsumptie in de jaren tachtig, de bubbel van het academische leven, waarin Jack vertoeft, en de discutabele invloeden van media en de technologische vooruitgang op de samenleving. De supermarkt is de nieuwe hoeksteen van de samenleving: er komen mensen uit meer verschillende lagen uit de samenleving bijeen dan in de kerk. Daarnaast gelooft bijna iedereen eerder wat de televisie en de radio uitzenden dan de eigen perceptie tijdens de ramp met de giftige wolk, met hilarische situaties tot gevolg. Ook een bovengemiddeld begenadigd gezin zoals de Gladneys is niet opgewassen tegen de haast onontkoombare verwarring die voortvloeit uit de alomtegenwoordige lust naar informatie, waar ze zeer waarschijnlijk zelf ook debet aan zijn.

Baumbach timmert al een tijdje aan de weg in Hollywood. Hij heeft een hele trits aan zwart-komische drama’s achter zijn naam staan. Zo is daar het sterke coming of age drama ‘The Squid and The Whale’ (2005) met een jonge Jesse Eisenberg; het zoetzure ‘Margot at the Wedding’ met Nicole Kidman en toenmalig echtgenote Jennifer Jason Leigh als kibbelende zussen (plus een dramatische rol voor Jack Black!); en niet te vergeten de guitige en energieke zwart-wit komedie ‘Frances Ha’ (2012) met in de hoofdrol Greta Gerwig, zijn huidige partner, en waarin Adam Driver een bijrolletje heeft. Bovendien sleutelde Baumbach samen met Wes Anderson aan de scripts van ‘The Life Aquatic with Steve Zissou’ (2004) en ‘Fantastic Mr Fox’ (2009). Maar wellicht doet zijn naam vooral een belletje rinkelen bij het Netflix scheidingsdrama ‘Marriage Story’ (2019) waarin, naast Scarlet Johansson, Driver een hoofdrol speelt. Inmiddels is Driver een gevierd en gewild Hollywoodacteur, telde Netflix voor Baumbachs ‘White Noise’ zo’n tachtig miljoen dollar neer en schreef de regisseur met echtgenote Gerwig het scenario voor haar film over Barbie.

Met de vertaling van de gelijknamige postmodernistische roman uit 1985 van Don DeLillo naar het grote scherm neemt Baumbach een hoop risico, aangezien sommigen menen dat het boek onverfilmbaar is. Het zal in ieder geval niet liggen aan het smak geld dat tegen de koortsachtige en soms maffe massa-scènes aan kon worden gegooid, want die werken goed op de lachspieren en zijn af en toe overdonderend in hun universele slapstick. Die momenten komen overeen met het absurdisme in maatschappijkritische films zoals ‘Catch 22’ (Mike Nichols, 1970), ‘Network’ (Sidney Lumet, 1976) en ‘1941’ (Steven Spielberg, 1979). Echter de tweede helft van ‘White Noise’ heeft een heel andere insteek, want die spitst zich volledig toe op het echtpaar Gladney. De actie wordt veel kleiner qua schaal en slaat een veel dramatischere toon aan. Helaas verzandt het geheel op dat moment in een ietwat matige psychologische thriller, met nog altijd die zwart-komische kwinkslag, over een koppel in existentiële crisis. Misschien dat het zeer sardonische bronmateriaal zich dan wreekt. Uiteindelijk moet Baumbachs film het vooral van de pingpong dialogen, de slapstick tijdens de massa-scènes en bevreemdende monologen hebben. Vanuit dit perspectief is DeLillo’s schrijfstijl de crack waaraan de film verslaafd is geraakt. Niet heel gezond voor de ambities van een beeldmaker, toch kun je het een stuk slechter treffen.

Dein overigens lekker mee op de muzikale toegift tijdens de aftiteling. De geduldige kijker wordt namelijk getrakteerd op een dansbaar deuntje voor in de supermarkt van de band LCD Soundsystem (die al in eerder werk van Baumbach liederlijk aanwezig is).

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 8 december 2022