Who Framed Roger Rabbit (1988)
Regie: Robert Zemeckis | 100 minuten | komedie, animatie, fantasie, misdaad | Acteurs: Bob Hoskins, Christopher Lloyd, Charles Fleischer, Joanna Cassidy, Stubby Kaye, Alan Tilvern, Richard LeParmentier, Lou Hirsch, Joel Silver, Richard Ridings, Morgan Deare, April Winchell, Mae Questel, Mel Blanc, Tony Anselmo, Joe Alaskey, David L. Lander, Russi Taylor, Richard Williams, Wayne Allwine, Tony Pope, Peter Westy, Cherry Davis, Amy Irving, Kathleen Turner
Wie dacht dat ‘The Lord of the Rings’ de eerste film was waarin echte acteurs overtuigend acteren met virtuele acteurs heeft het mis. Ook was het niet de eerste keer dat er een echte acteur op de set de rol vertolkte van een virtueel personage. Het gebeurde allemaal al eerder in Robert Zemeckis baanbrekende film Who Framed Roger Rabbit. De film uit 1988 integreert op onnavolgbare wijze tekenfilmfiguren in een live-action film.
De film begint als een typisch Warner Brothers tekenfilmpje, waarbij Roger Rabbit op een baby moet passen en er van alles mis gaat. Dan krijgt hij een koelkast op zijn kop en ziet hij vogeltjes. Er wordt uitgezoemd en cut geroepen en we zien een filmset met een regisseur van vlees en bloed die kwaad op Roger afloopt om hem te vertellen dat hij sterretjes moest zien in plaats van vogeltjes. De baby blijkt ineens een volwassen stem te hebben en sigaren te roken. Hij loopt kwaad weg, verklarend dat dit al de zoveelste take was. Afgezien van het tekenfilmpje zelf, dat al een klein hoogstandje is, is de overgang naar de echte wereld wonderbaarlijk en zet het meteen de toon voor de rest van de film.
Het titelpersonage is een mengelmoes geworden van beroemde tekenfilmfiguren: Roger heeft de wangen van Bugs Bunny, de gele handschoenen van Mickey Mouse, de broek van Goofy en de vlinderdas van Porky Pig. Ook heeft hij een licht spraakgebrek, want volgens Zemeckis hebben de meest memorabele tekenfilmfiguren een bijzondere stem. Rogers stem (Charles Fleischer), grappen en maniertjes zijn helaas niet altijd even amusant of effectief. Hij haalt het qua persoonlijkheid niet bij de grote tekenfilmsterren. Gelukkig zijn er niet veel mindere momenten en werkt Rogers personage over het algemeen prima.
Het interessante komt vooral voort uit de sublieme animatie en de wisselwerking met de echte acteurs, in dit geval vooral Bob Hoskins. Door het geïnspireerde optreden van Hoskins en de uitstekend gechoreografeerde en samengestelde scènes maakt het vaak weinig uit waar de scène precies over gaat: het is gewoon een genot om dit schouwspel gade te slaan. Zemeckis heeft de film op een normale manier geschoten, zonder daarbij concessies te doen. Er was vóór die tijd een regel dat je bij animaties nooit de camera mocht bewegen, waarschijnlijk omdat dit het werk van de animators een stuk moeilijker zou maken. Zemeckis brak met deze regel. Hij wilde alles in elke richting kunnen draaien, net als in een live-action film. Ook andere techniek, zoals de belichting, heeft dezelfde uitwerking op de animaties als op de werkelijke objecten en acteurs. Dit verhoogt het realisme van de film. Je hebt het idee dat je naar een conventionele film zit te kijken waar toevallig geanimeerde figuren in voorkomen.
De film is in essentie een klassieke film noir, met passende belichting, muziek en natuurlijk inhoudelijke elementen als misdaadintriges en de verplichte femme fatale. Deze rol wordt hier vervuld door Rogers vrouw Jessica Rabbit, die verdacht wordt van medeplichtigheid aan een misdadig complot. Jessica was bedoeld als overbrugging tussen de echte wereld en de animatiewereld en mocht daarom niet te cartoony of te realistisch zijn, maar iets er tussenin. Ze is een (uitvergrote) combinatie geworden van verschillende Hollywoodsterren uit de jaren veertig. Haar eerste optreden in de film, in een nachtclub, is indrukwekkend. Op een zwoele manier beweegt ze zich dansend en zingend over het podium heen en heeft fysiek contact met enkele (echte) heren uit het publiek, met haar lichaam met onwaarschijnlijk dunne taille en grote boezem gehuld in een spectaculaire glitterjurk. Dit alles onder begeleiding van sfeervolle jazzmuziek, gespeeld door geanimeerde raven. Wat effecten betreft was zij het meest complexe personage, met aparte benodigde elementen voor haar schaduw, haar, huid en jurk. Haar (spreek)stem, verleidelijk en mysterieus, wordt verschaft door actrice Kathleen Turner en past perfect bij haar femme fatale persona.
De echte acteurs zijn net zo belangrijk voor de overtuigingskracht van de film. Hoskins benadert zijn rol op een dermate serieuze manier dat we geloven dat de tekenfilmfiguren al zijn hele leven deel uitmaken van zijn wereld. Hierdoor worden we als kijker sneller meegevoerd in zijn wereld en bestaat de film niet puur als leuke gimmick. We willen echt weten waarom Hoskins aan de drank is gegaan en wat er met zijn broer is gebeurd. De schurk van de film wordt vorm gegeven door Christopher Lloyd, die geknipt is voor de rol. Het verhaal zelf is vrij mager en weinig bijzonder, maar we geven wel om de personages en het voldoet als ruggengraat voor de vermakelijke individuele scènes.
Zelfs nu we al zoveel gewend zijn op het gebied van digitale creaties is de film nog steeds een verbazingwekkend schouwspel. Misschien komt dit wel juist door het type animatie: de traditionele tekenfilmfiguur. De letterlijk en figuurlijk zeer kleurrijke personages uit de tekenfilm lijken per definitie te botsen met een rechtlijnige, gereserveerde mensenwereld, waar ook nog eens bepaalde natuurwetten gelden waar de tekenfilmfiguur lak aan heeft. Juist doordat men trouw is gebleven aan de traditionele tekenfilmstijl en er niet te driedimensionaal is geanimeerd, is het slagen van de combinatie van tekenfilmfiguren en echte mensen zo bewonderenswaardig.
Bart Rietvink
Waardering: 5
Bioscooprelease: 17 november 1988