Witte flits (2024)

Regie: Laura Hermanides | 89 minuten | drama | Acteurs: Raymond Thiry, Renée Soutendijk, Sanne den Hartogh, Manoushka Zeegelaar Breeveld

In het voorjaar van 2024 was het oorlogsdrama “De Joodse Raad” te zien op televisie en werd het positief ontvangen. Dat laat zien dat de Tweede Wereldoorlog onverminderd populair is in de Nederlandse beeldcultuur. Onder andere met het succes van Verhoevens ‘Soldaat van Oranje’ en het budget van ‘De slag om de Schelde’, zou je zelfs kunnen zeggen dat dit hét Nederlandse filmgenre is. Hoewel deze verhalen interessant en noodzakelijk blijven is euthanasie, het onderwerp van ‘Witte flits’, minstens net zo interessant en bovendien net zo Nederlands.

Het speelfilmdebuut van regisseuse Laura Hermanides gaat over twee ouders en hun volwassen zoon Rick die dood wil omdat zijn leven ondraaglijk is. De film volgt dit drietal in het laatste deel van het euthanasietraject, waarin vader (Raymond Thiry), moeder (Renée Soutendijk) en Rick (Sanne den Hartogh) evenveel aandacht krijgen. Het ondraaglijk lijden van Rick is heftig om te zien, maar even schrijnend is de situatie van de ietwat ouderwetse ouders. Vader leidt zich af met het sleutelen aan auto’s en moeder accepteert het wel, maar helemaal begrijpen doet ze het niet.

De moeilijke positie van alle drie deze personages wordt overtuigend neergezet middels het acteerwerk. Renée Soutendijk haalt zoals gewoonlijk haar hoge niveau, maar ook Raymond Thiry en Sanne den Hartogh acteren meer dan verdienstelijk. Dat is maar goed ook, want dit soort intieme films valt en staat met de kwaliteit van het acteren.

Minstens net zo belangrijk is dat de film goed in balans blijft wat betreft de melodramatiek. Omdat dit verhaal van nature treurig is, kan de film gemakkelijk vervallen in een te melodramatische vertelling. Hoewel ‘Witte flits’ bij tijd en wijle het randje opzoekt, blijft de film te allen tijde mooi in balans.

Dezelfde balans is te vinden in het camerawerk. Meestal is dit vrij conventioneel en leidt het niet de aandacht af van de personages. Maar toch is het fijn dat er ook interessante onconventionele scènes en shots in zitten, zoals een terugkerende zwaan en dronebeelden. Hiermee verrijkt het de betekenis van de film die toch al gaat over een moeilijke balans. Niet alleen over de melodramatische en (on)conventionele balans, maar ook zoals Hermanides zelf zegt: over de strijd tussen rede en instinct. Tussen houden van je zoon en hem niet kwijt willen en de acceptatie dat euthanasie het beste is voor hem.

Hermanides noemde het waargebeurde verhaal waarop ‘Witte flits’ is gebaseerd dan ook in de Filmkrant: “Het verhaal der verhalen.” Hoewel het verhaal zeer interessant is, is dit niet het ultieme verhaal, omdat het ontbreekt aan een sterke spanningsboog. Dit kan je de film zelf amper kwalijk nemen, maar het zit euthanasieverhalen wel in de weg in de strijd tegen oorlogsfilms als het ‘Nederlandse genre’.

‘Witte flits’, dat overigens in première gaat op het Nederlands Film Festival als openingsfilm, blinkt uit in de precaire balans. Dat is zowel terug te vinden in de technische aspecten van de film als in het verhaal, waardoor deze goed op elkaar aansluiten. Hoewel de afloop al te raden is, valt er in ‘Witte flits’ genoeg te ontdekken en te voelen.

Ian van Asch

Waardering: 4

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2024 (Openingsfilm)
Bioscooprelease: 26 september 2024