Woman of… – Kobieta z… (2023)

Regie: Michal Englert, Malgorzata Szumowska | 132 minuten | drama | Acteurs: Malgorzata Hajewska, Joanna Kulig, Mateusz Wieclawek, Bogumila Bajor, Jerzy Bonczak, Anna Tomaszewska, Jacek Braciak, Renata Dancewicz, Franciszek Englert, Mikolaj Chroboczek, Tomasz Schuchardt, Mikolaj Grabowski, Helena Sujecka, Krystyna Krotoska, Piotr Polak, Miroslaw Kropielnicki, Pawel Tomaszewski, Anna Grodzka

‘Woman of…’ (‘Kobieta z…’) is een co-productie van twee ervaren Poolse rotten in het vak: Malgorzata Szumowska (1973, genomineerd op een aantal grote festivals voor verschillende films) en Michal Englert (1975, van origine een cinematograaf maar inmiddels ook regisseur van verschillende producties). Zij zijn de erfgenamen van een grote Poolse filmgeschiedenis waarin veelal indringende maatschappelijke thema’s worden aangekaart. ‘Woman of…’ is daar geen uitzondering op.

Aniela Wesoly (Malgorzata Hajewska) is geboren als Andrzej en blijkt als man in het verkeerde lichaam te zitten. Dit gegeven wordt op een intelligente wijze op verschillende momenten in de film aangekondigd maar pas halverwege de film wordt het duidelijk dat Aniela de vrouw wil worden die ze al is. In het allereerste beeld van ‘Woman of…’ wordt het voor de goede verstaander duidelijk dat de blonde krullen van het jonge mannetje dat opgaat voor zijn eerste Heilige Communie, een vooruitverwijzing zijn naar het thema van de film.

Ondanks dit latente gegeven ontwikkelt de jonge Andrzej zich als een ‘normale’ jongen met ‘normale’ jongensdingen. Hij trouwt met Iza (fantastisch vertolkt door multi-talent Joanna Kulig) en het stel krijgt kinderen. In de film worden de flashbacks gemarkeerd door het jaar waar de flashback naar toe gaat. Het verhaal springt enigszins heen en weer dus het blijft opletten geblazen.

Rond haar 18e moet Aniela verschijnen voor de medische keuring voor de militaire dienst (1980), daar zal blijken dat haar gelakte teennagels haar uit de dienst zullen houden. Vanaf dat moment neemt de belangstelling van Aniela voor zichzelf toe en zien we steeds vaker de heimelijke blikken van Aniela naar zichzelf en waar ze tracht zich voor te stellen als vrouw. Niettegenstaande het ‘normale’ leven dat zij lijkt te leiden neemt het besef dat zij in het verkeerde lichaam zit toe en krijgt het een steeds grotere plek in ‘Woman of…’. Dit besef is de oorzaak van de verwijdering tussen Aniela en haar vrouw en haar familie.

Dit alles gebeurt in een roerige maatschappelijke context. De val van de Muur, het ontstaan van Solidarnosc rond 1980, de toetreding tot de Europese Unie in 2004 en alle andere politieke veranderingen in het Polen van na 1986. Wat niet verandert in Polen is de macht van de conservatieve partijen en van de Katholieke kerk.

Het traject dat Aniela inzet om officieel van geslacht te veranderen is bezaaid met obstakels, vooroordelen en tegenwerking. ‘Woman of…’ is niet voor niets opgedragen aan eenieder in de LGBTQ gemeenschap en hun geliefden. Vrijwel elke hindernis vormt een zijpad in ‘Woman of…’. Het levert goede cinema op en het acteerwerk in de film is van zeer hoge kwaliteit en soms zelf fenomenaal. Ook het camerawerk is van zeer hoge kwaliteit. De film duurt ruim twee uur en dat is wat aan de lange kant. Niet elk zijpad behoeft te worden ingegaan en soms leidt het ook af van het hoofdthema. De film werd geselecteerd om mee te dingen naar de Gouden Leeuw (2023) op het filmfestival van Venetië (alsook voor de Queer Lion). ‘Woman of…’ maakt duidelijk dat het leven in Polen als transgender niet eenvoudig is en brengt dat prachtig in beeld.

Ton IJlstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 2 mei 2024