Women Talking (2022)

Recensie Women Talking CinemagazineRegie: Sarah Polley | 105 minuten | drama | Acteurs: Rooney Mara, Judith Ivey, Emily Mitchell, Kate Hallett, Liv McNeil, Claire Foy, Sheila McCarthy, Jessie Buckley, Michelle McLeod, Kira Guloien, Shayla Brown, Frances McDormand, Vivien Endicott Douglas, Ben Whishaw, August Winter, Lochlan Ray Miller, Nathaniel McParland, Will Bowes, Eli Ham, Emily Drake, Marcus Craig, Caroline Gillis

Ona, Salome, Mariche, Agata, Scarface Janz, Greta, Mejal, Autje, Neitje, Miep, Anna, Helena en Melvin. Ook al spreken ze Engels, hint de klank van de namen op een Noord-Europese afkomst. Dit is niet vreemd, omdat de genoemde personen deel uitmaken van een mennonieten kolonie, een streng religieuze gemeenschap van Duits-Nederlandse oorsprong. De Canadese regisseuse Sarah Polley, een decennium geleden vooral nog actief als actrice, baseerde haar vierde film op het gelijknamig boek van landgenote Miram Toews. De schrijfster haalde op haar beurt weer inspiratie uit een schrijnende zaak in Bolivia waar een groep vrouwen vertrok uit een mennonieten gemeenschap omdat ze systematisch onder verdoving, bedoeld voor koeien, werden verkracht.

Ergens op het platteland van Amerika zijn er boven in een landbouwschuur drie keuzes uitgebeeld op een poster voor een groep ongeletterde vrouwen: blijven en wachten op het paradijs van God; blijven en terugvechten met het mes tussen de tanden; of weggaan uit de hechte gemeenschap. Bijna iedere vrouw, van tiener tot en met oma, mag een kruisje neerplanten. De uitslag ligt zo dicht bij elkaar dat een aantal aangewezenen de uiteindelijke beslissing moeten afwegen. Ze hebben 48 uur voordat de mannen terugkomen die in de stad borgtocht zijn gaan betalen voor de beschuldigden.

Zonder het expliciet te tonen windt regisseuse Polley absoluut geen doekjes om wat de vrouwen in de strenggelovige gemeenschap is aangedaan. Voor specifieke personages krijg je de gevolgen te zien van de systematische verkrachtingen en hoe ze trachten om te gaan met wat het mannelijk deel benoemt als duivelswerk en vrouwelijke hysterie. Wraak zou zoet smaken. Een geweldseruptie hangt daarom constant in de lucht. Maar of dit de juiste weg is, is uiteraard het brandende middelpunt van de clandestiene bijeenkomst. Welke van de drie keuzes een deelneemster ook aanhangt, de vrouwen proberen naar elkaar te luisteren en aan te moedigen om zich te openen over het misbruik. Zo passeren er allerlei perspectieven en morele posities. Zelfs de vraag of er daadwerkelijk onrecht heeft plaatsgevonden, komt aan bod. Schokkend, des te meer, omdat hun onbeschrijflijke pijn al antwoord genoeg moet zijn om voor verandering te kunnen kiezen. En buiten de schuur spelen hun dochtertjes en zoontjes onbezorgd tijdens een ondergaande zon.

Plots rijdt er een busje het terrein van de mennonieten met over de luidsprekers de jaren zestig hit ‘Daydream Believer’ van de band The Monkees. Tussen het refrein door roept een goedgeluimde mannenstem of iedereen naar buiten kan komen voor de census van 2010. Als kijker zit je dan nog volop in de gesloten kolonie, wellicht denkend dat het de negentiende eeuw betreft. Deze scène biedt ook een glimp van de grotere buitenwereld en een veiligere plek voor de vrouwen. Tegelijkertijd bekruipt het nare gevoel dat het daar buiten niet per se alleen maar beter is.

Ondanks de emotionele openheid en nuancering, is de film zo nu en dan statisch en schematisch. Aan het begin lijkt Polley dit te willen ondervangen met een enigszins opgefokte montage en Terrence Malick-achtige cameravoering. Het paradijs ligt dichter bij de hel dan je had voorzien. Echter wanneer de camera zich eenmaal rustiger voortbeweegt en zich fixeert op de sterk spelende actrices (onder andere Rooney Mara, Claire Foy, Jessie Buckley, Judith Ivey, Sheila McCarthy, Kate Hallett), daalt de daadwerkelijke zwaarte van de bijeenkomst in. Maar dit is slechts een kleine aanmerking op een verder overweldigend verhaal over de kracht van mensen in uiterst moeilijke omstandigheden.

Roy van Landschoot

Waardering: 4

Bioscooprelease: 16 februari 2023