Writing with Fire (2021)

Regie: Sushmit Ghosh, Rintu Thomas | 94 minuten | documentaire | Met: Meera Devi, Shyamkali Devi, Suneeta Prajapati

Het onderwerp van ‘Writing with Fire’ is uitermate boeiend en urgent: een groep vrouwen uit de voormalige Dalit, de laagste kaste in India, start in 2002 in de regio Uttar Pradesh (Noord-India) een weekkrant, Khabar Lahariya (Waves of News). Tien jaar later is Khabar Lahariya uitgegroeid tot een krant met een oplage van 6000 stuks en wordt het lezersaantal geschat op zo’n 80.000. Weer een jaar later kreeg de krant een website en in 2016 – wanneer ‘Writing with Fire’ van start gaat – gaat de krant over op ‘digitaal’, wat het bereik enorm vergrootte. Maar levert zo’n interessant uitgangspunt ook een interessante film op?

Dat gaat slechts voor een deel op. We zien Meera, hoofdreporter. Zij interviewt een vrouw, die binnen een maand maar liefst zes keer verkracht is door een groep mannen. Vervolgens neemt ze contact op met de lokale politie, die weigerde de aangifte op te nemen en het echtpaar zelfs bedreigde en mishandelde. Meera geeft aan wat haar zo aantrekt in journalistiek: het is de kern van democratie en journalisten kunnen de eisen van de burgers overbrengen aan de regering. So far, so interesting.

Wanneer er op de redactie kenbaar gemaakt wordt dat er voor het hele team een nieuwe werkwijze is – digitale verslaggeving – komt er een tweedeling binnen de groep vrouwen. Meera is dolenthousiast en onderkent het belang van social media. “We moeten mee met de tijd om de concurrentie voor te blijven.” Maar er zijn ook journalisten die nog nooit een mobiele telefoon hebben aangeraakt, bang om deze kapot te maken. De leiding geeft telefoonles, maar later in ‘Writing with Fire’ zien we dat Shyamkali geen flauw benul heeft hoe ze met zo’n apparaat een e-mail verstuurt. Het Engelse alfabet is nog abracadabra voor haar.

Een journaliste die we ook volgen is de single Suneeta. Als tienjarig meisje werkte ze zelf in de mijn, maar nu stelt ze graag de illegale mijnbouw aan de kaak. Met gevaar voor eigen leven. Het is hier dat ‘Writing with Fire’ voor het eerst gescript aanvoelt: een man die ze filmt eist dat ze stopt met filmen, hij wil dat ze eerst samen gaat praten, terwijl de camera van de filmmakers nog wel door blijft draaien. Desalniettemin is Suneeta ongetwijfeld onverschrokken, ze slaat handtastelijke mannen van zich af en hoewel haar guitige gezicht wellicht anders doet vermoeden, staat ze voor waar ze in gelooft: omkoping is niet aan de orde en “wij bepalen wel of het voorpaginanieuws is, niet u.”

Toch laat die scène een vreemde smaak in de mond achter en dat wordt versterkt bij de scènes bij Meera thuis. Haar echtgenoot Shivbaran laat zich laatdunkend uit over het werk van zijn vrouw, hoewel ze er al 14 jaar van rond kunnen komen. “Ik denk niet dat ze het nog lang redden.” Hij heeft liever dat ze zich richt op het huishouden. Alles wordt met een vriendelijke lach gezegd en het voelt niet alsof dit een spontaan opgenomen gesprek is.

Ondertussen tonen de filmmakers wel het effect dat de digitalisering van Khabar Lahariya heeft: wanneer de YouTube-filmpjes online gaan, schieten het aantal views en abonnees omhoog en we krijgen de vertaling van de positieve reacties te zien. Ook vertellen mensen wat het effect is van de aandacht die het medium schenkt: ineens is er geld voor zorg, komt er in een dorp betere infrastructuur of elektriciteit en zijn boeren blij met een irrigatiekanaal dat weer van water voorzien wordt. Dat is natuurlijk precies waar de journalisten het voor doen.

‘Writing with Fire’ gaat nooit in op de bedrijfsvoering van Khabar Lahariya en dat is wel iets wat je echt mist. Hoe kan deze krant al zo lang bestaan, waar halen ze hun inkomsten vandaan? En wat zijn de eisen voor de journalisten – als je ziet dat Shyamkali niet eens weet hoe ze een kritische invalshoek moet gebruiken, zet je als buitenstaander toch je vraagtekens bij de kwaliteit van dit nieuwsplatform. Zelfs de doorgewinterde Meera vraagt niet dóór bij het interviewen van de partijleider van de BJP. De beste man geeft aan dat minister Modi vooruitgang wil voor alle burgers, maar hoe de partij dit dan voor elkaar krijgt, daar vraagt ze niet naar. Ook het belangrijke onderwerp van de extreme hoeveelheid verkrachtingen: de geïnterviewde geeft aan dat als BJP aan de macht komt, dat het aantal verkrachtingen dan sterk zal dalen, maar hóe wordt daar dan voor gezorgd? Misschien is deze kritiek wat de journalistieke kwaliteiten betreft van Khabar Lahariya onterecht, maar dan is het wél kritiek op de montage. Ook zien we hoe iemand tijdens een redactieoverleg verweten wordt al drie maanden onder de doelstelling te produceren, maar wat is het gevolg daarvan? Daar geven de filmmakers geen antwoord op.

‘Writing with Fire’ klokt iets meer dan anderhalf uur, maar het onderwerp had een strakkere montage en een betere focus verdient. Veel fragmenten voegen niets toe en voelen als een herhaling van zetten. Het feit dat deze film voor een Oscar is genomineerd, is goed nieuws voor de dames van Khabar Lahariya, omdat ze daarmee erkenning en bekendheid krijgen, en bewondering voor deze dappere doorzetters is zonder meer op zijn plaats, maar de film zelf is conventioneel, veel te lang en daardoor af en toe zelfs saai.

Monica Meijer

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 31 maart 2022