Y’aura t’il de la neige à Noël? (1996)

Regie: Sandrine Veysset | 90 minuten | drama | Acteurs: Dominique Reymond, Daniel Duval, Jessica Martinez, Alexandre Roger, Xavier Colonna, Fanny Rochetin, Flavie Chimènes, Jérémy Chaix, Guillaume Mathonnet, Eric Huyard, Loys Cappatti, Marcel Guilloux-Delaunay, Jeanne Noto, Julie Peysson, Annette Pradier, Babeth Roger, Andrée Toussaint, Andrée Veysset

“Wat je met die kinderen doet, weet ik niet, maar ze hebben het continu over je.” Wanneer de leraar van de jongste van de zeven kinderen van een moeder haar tegenkomt in een supermarkt, kan hij niet nalaten haar dit compliment te geven. Daarna vraagt hij of ze toch ook zaterdag op de tombola komt, want “ze mag er toch wel even tussenuit?”. In een paar opmerkingen kenschetst de beste man het leven van deze hardwerkende boerin. De naamloos blijvende vrouw beult zichzelf af op een tochtige, slecht onderhouden boerderij ergens in het zuiden van Frankrijk. De zorg voor haar kinderen deelt ze met de oudste van het stel, de vader heeft – zo leren we in de loop van de film – elders nog een gezin, dat wél erkend wordt.

Beide vrouwen zijn van elkaars bestaan op de hoogte, en de ontrouw van de vrouwenverslindende man (ook een piepjonge vakantiekracht wordt verlekkerd aangekeken) wordt getolereerd, maar echt gelukkig is de vrouw op de boerderij niet. Haar kinderen worden uitgebuit, moeten onaanvaardbaar hard werk verrichten op de boerderij en er is geen sprake van waardering of (vader)liefde. Sterker nog: vader bekt de kinderen én zijn minnares af, is ziekelijk jaloers en is te krenterig om fatsoenlijk elektriciteit aan te leggen in de boerderij. Ook het hout hakken voor de kachel moeten de kinderen zelf doen. Wassen gebeurt buiten, in regenwater, en de kleine en lange boodschap moet het gezin ook in de openlucht doen.

‘Y’aura t’il de la neige à Noël’ geeft langzaam haar geheimen prijs. De vreemde situatie waarin het gezin verkeert is niet direct duidelijk. De vader van de zeven kinderen werkt op de boerderij, samen met zijn wettelijke zoons, die bijna volwassen zijn. Zij eten apart van de zeven kinderen en hun moeder en ’s avonds keert het drietal terug naar de stad, waar hun vrouw en moeder woont en waar al het geld naartoe gaat dat de boerderij opbrengt. De volgende dag herhaalt zich dit weer. Het roept al snel vraagtekens op bij de kijker. Waarom blijft deze vrouw hangen in deze uitzichtloze, ellendige omstandigheden? Is het niet beter om samen met de kinderen ergens anders een nieuw bestaan op te bouwen, ver weg van deze nare tirannieke man? ‘Y’aura t’il de la neige à Noël’ toont heel subtiel hoe complex relaties kunnen zijn. Hoe makkelijke een oplossing voor een buitenstaander ook mag lijken, er speelt vaak veel meer dan je zo kan zien. Een oordeel vellen mag, maar dat is niet fair.

Debuterend regisseur Sandrine Veysset was nog geen dertig toen ze ‘Y’aura t’il de la neige à Noël?’ in 1996 afleverde. Daarvoor werkte ze als set designer voor ‘Les amants du Pont-Neuf’. De Franse film draaide in 1997 al in de Nederlandse bioscopen en krijgt in 2015, na de digitale restauratie, een hernieuwde release. Dat is zeker de moeite waard, want ‘Y’aura t’il de la neige à Noël’ is een prachtige, realistische weergave van het leven op het Franse platteland. Wie ooit heeft gedroomd van een idyllisch Frans boerderijtje, zal zich nog wel eens achter de oren krabben na het zien van deze film. Toch is het zeker niet een deprimerende film, want de aandacht, tederheid en toewijding van de moeder voor haar kroost overheerst. Dat wordt gevangen in schitterende, intieme beelden, die ook nog eens fraai de seizoenen volgen. Veysset heeft met behulp van een weergaloze actrice (Dominique Reymond) en zeer naturel acterende kinderen (allen amateurs) een prachtige ode gemaakt aan de onwrikbaarheid van moederliefde. Wie dit pareltje van de Franse cinema nog niet eerder ontdekt heeft, doet er goed aan ‘m op de watchlist te zetten.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 18 december 1997
Re-release: 26 november 2015
DVD- en blu-ray-release: 2 december 2015