Yojimbo–The Bodyguard (1961)
Regie: Akira Kurosawa | 110 minuten | actie, drama, misdaad, thriller | Acteurs: Toshiro Mifune, Tatsuya Nakadai, Yoko Tsukasa, Isuzu Yamada, Daisuke Kato, Seizaburo Kawazu, Takashi Shimura, Hiroshi Tachikawa, Yosuke Natsuki, Eijiro Tono, Kamatari Fujiwara, Ikio Sawamura, Atsushi Watanabe, Susumu Fujita, Kyu Sazanka
Akira Kurosawa is een legendarische Japanse regisseur. Hij werd in 1954 wereldberoemd met zijn meesterwerk ‘Seven Samurai’. Andere bekende films van hem zijn, naast dit ‘Yojimbo’, ‘Rashomon’ en ‘Sanjuro’. Kurosawa’s meest bekende films zijn gesitueerd in Japans feodale periode (van de 13e eeuw tot de 17e eeuw). Verschillende van zijn plots zijn bewerkingen van William Shakespeare’s werk, bijvoorbeeld ‘Ran’, (gebaseerd op King Lear), en ‘Throne of Blood’ (gebaseerd op Macbeth). ‘The Hidden Fortress’ (Kakushi toride no san akunin), het verhaal van een prinses, haar generaal, en twee ongemanierde boeren, wordt door George Lucas genoemd als een invloed op zijn Star Wars-films. Niet alleen George Lucas, maar elke grote filmmaker zoals Sergio Leone en Steven Spielberg zeggen te zijn beïnvloed door Kurosawa.
‘Yojimbo’ gaat over een samoeraikrijger die als een ronin doelloos rondzwerft en zich laat inhuren als moordenaar om aan geld en voedsel te komen. Deze samoerai, Sanjuro genaamd, komt in een dorpje terecht waar een vete heerst tussen twee leiders, elk met hun eigen knokploeg. Het dorp is verdeeld in twee kampen en een groot deel van de gewone bevolking is gevlucht of vermoord. Sanjuro besluit zich aan beide partijen als huurling aan te bieden en zo wat geld te verdienen.
Toshiro Mifune speelt de zwijgzame samoeraikrijger Sanjuro en dat doet hij zeer overtuigend. Het is niet voor niets dat Kurosawa veel vaker samengewerkt heeft met Mifune. Hij is vastberaden, cool en lijkt elke situatie onder controle te hebben. Het is mooi om te zien hoe hij langzaam doorkrijgt wat er in het dorpje aan de hand is. In het begin van de film is hij getuige van een ruzie tussen een boer en zijn zoon. De zoon wil liever gokken en kort en snel leven, de boer vervloekt zijn zoon en begrijpt niet waarom hij niet voor een rustig leven als boer kiest en heeft het met veel gevoel voor dramatiek over “de jeugd van tegenwoordig”. Sanjuro begrijpt dat er in het dorp iets aan de hand is, dat de jeugd aangetrokken wordt door een gokpaleis en zo een verdorven instelling krijgt. Hij loopt het dorp in, hij ziet niemand, het enige levende wezen dat hem tegemoetkomt is een hond met in zijn bek…een afgerukte hand. Sanjuro gaat vervolgens naar de herberg toe en krijgt daar te horen hoe de vork in de steel zit en besluit dan zicht te laten inhuren door beide partijen. De beginscène tussen de boer en zijn zoon is erg grappig, de dialogen en gezichtsuitdrukkingen zijn bijzonder komisch. ‘Yojimbo’ staat sowieso bekend om zijn humor. De bewoners en krijgers in het dorp zijn zulke karikaturen dat ze moeilijk serieus te nemen zijn. Zo zegt een vrouw tegen haar goedmoedige zoon dat zonder te moorden en stelen je geen fortuin kan opbouwen en als Sanjuro een clubje boeven observeert zegt de herbergier tegen hem dat dat gespuis er gevaarlijk uitziet, maar als je ze een arm afhakt ze poeslief worden.
Kurosawa heeft een goede film gemaakt met een uitstekende spanningsopbouw. Toshiro Mifune is perfect gecast als de zwijgzame Sanjuro die ondanks dat hij aanbiedt te moorden voor geld toch een groot gevoel van rechtschapenheid heeft. De film is uit 1961, in zwartwit geschoten en uiteraard volledig in Japans gesproken. Klinkt niet heel erg toegankelijk, maar dat valt erg mee. De humor en de spanningsopbouw maken deze film meer dan de moeite waard. Voor de vechtscènes hoef je deze film echter niet te kijken, die zijn erg gedateerd en amateuristisch.
Evenals ‘Seven Samurai’ is ‘Yojimbo’ in hoge mate geïnspireerd door de westerns van John Ford en is het verhaal gebaseerd op Dashiell Hammett’s roman “Red Harvest” uit 1927. En net als ‘Seven Samurai’ kreeg deze film van Kurosawa een remake als western: zonder toestemming te vragen bewerkte Sergio Leone ‘Yojimbo’ tot ‘A Fistful of Dollars’.
Leone heeft één scène zelfs bijna letterlijk gekopieerd. Sanjuro wil aan beide partijen laten zien wat hij kan en gaat in gevecht met een aantal schurken. Slechts enkele tellen later zijn er twee dood en is van een derde de arm afgehakt. Onverstoorbaar loopt hij weg en zegt tegen de doodgraver, “Twee kisten, misschien zelfs drie”. In ‘A Fistful of Dollars’ zit bijna exact dezelfde scène met Clint Eastwood. Schaamteloos gejat van Leone of alleen maar een ode aan Akira Kurosawa? Laten we het maar op het laatste houden want ‘Yojimbo’ is een absoluut meesterwerk.
Hendrik Dijkhuis