Young Adam (2003)

Regie: David Mackenzie | 94 minuten | drama | Acteurs: Ewan McGregor, Tilda Swinton, Peter Mullan, Emily Mortimer, Therese Bradley, Ewan Stewart, Stuart McQuarrie, Pauline Turner, Alan Cooke, Rory McCann, Ian Hanmore, Andrew Neil, Arnold Brown, Meg Fraser

Beste lezer. denk je bij het woord ‘Filmhuisfilm’ direct aan onbegrijpelijke, vage producties waarbij je je grijze massa hard aan het werk moet zetten? Is het antwoord ‘ja’, dan kun je de film die nu besproken wordt meteen vergeten. ‘Young Adam’ is het type film dat alles in zich heeft waar arthousehaters van gruwen: een moeilijke verhaallijn, een onduidelijk plot en statische acteerprestaties. Dus als je geen zin hebt in een lastige film vol zware materie en intellectuele beslommeringen dan kun je nu stoppen met lezen.

Zo, na deze huishoudelijke mededeling gaan we ‘Young Adam’ eens nader belichten. Als ware cinefiel met een voorliefde voor het taaie kost zul je in deze film heel wat van je gading vinden. ‘Young Adam’ is namelijk uitdagend, dwars en schofferend. Na afloop van de film zul je nog steeds met onbeantwoorde vragen achter blijven. Vragen als ‘Wie is de hoofdpersoon toch?’ en wat bezielt hem om een spoor gebroken harten en verwoeste levens achter te laten?

‘Young Adam’ draait om de zwijgzame Joe (McGregor). De man slijt zijn leven op een boot bij de alcoholische Les (Mullan) en zijn vrouw Ella (Swinton). Joe’s leventje wordt gekenmerkt door eenzaamheid en leegte. Om de tijd te doden zoekt hij zijn heil in seks. Het nihilistische bestaan van Joe komt met een prijs. Vriendschap en liefde zijn niet voor hem weggelegd. Het leven van de hartenbreker wordt ontwricht als er plotseling een lijk aanspoelt. Weet Joe hier meer van?

Laat je niet van de wijs brengen door de synopsis: ‘Young Adam’ heeft in niets weg op een thriller of detective-verhaal. De eigenzinnige film kun je nog het beste vergelijken met een losse karakterschets van een ontheemd persoon. Joe is een typische anti-held. De man is sociaal onbeholpen, zwijgzaam en narcistisch. We leren onze ‘held’ kennen als een kettingrokende loner die een zinloos leven leidt. Seks is de katalysator van zijn bestaan. De gevolgen van zijn lust liegen er niet om: mensenlevens worden compleet ontwricht en onze apathische Joe lijkt er niet om te malen.

Langzaamaan ontvouwt de plot van de film zich, maar van een strak afgebakend verhaal met complete personages is geen sprake. Het dromerige ‘Young Adam’ laat jou als kijker zelf de hiaten in het verhaal aanvullen. Hoe sta jij tegenover Joe en zijn omgeving? Is onze ‘held’ een tragische eenling die ten prooi is gevallen aan zijn lustgevoelens of zie je hem als een egocentrische klootzak die erop uit is om moedwillig mensen de vernieling in te brengen? De film geeft geen antwoord op deze vragen. Het is aan jouw interpretatie om een mening te vormen over de enigmatische hoofdrolspeler.

Ewan McGregor vervult de rol van Joe. De Schot is goed op dreef en gebruikt zijn lichaamstaal en charme om de emoties van zijn personage over te brengen. Het knappe van McGregor’s prestatie is dat hij ondanks de vele nare karaktertrekjes van Joe, toch een redelijk sympathiek personage weet neer te zetten. Er broeit iets onder de oppervlakte en dat houdt het personage interessant. De Schot krijgt goed tegenspel van Mullan en Swinton. Mullan zet een realistisch portret neer van een alcoholist die zijn leven maar niet in de hand kan houden. Ook Swinton is op dreef als de slonzige vrouw van Mullan die helemaal opgaat in haar affaire met McGregor. Naast al die grote namen houdt de minder bekende Emily Mortimer zich prima staande als de gekwelde geliefde van Joe.

Het acteerwerk van ‘Young Adam’ is met recht het beste wat de film te bieden heeft. Regisseur Mackenzie heeft een echte acteursfilm gedraaid waarbij het verhaal ondergeschikt is aan het acteerwerk. Stunts of special effects zitten niet in deze productie. Mooie muziek daarentegen wel, voormalig bandlid van popband de ‘Talking Heads’ David Byrne tekende voor de sombere, melancholische soundtrack. Het stilistische camerawerk versterkt de depressieve sfeer van de film.

Je zult ondertussen al begrepen hebben dat deze ‘Young Adam’ geen alledaagse kost is. De film eist veel van je inlevingsvermogen. Hoe ver wil je gaan om je in te leven in de schijnbaar onverstoorde en koele Joe? Kun je sympathie opbrengen voor een man die onverstoorbaar afstevent op zelfdestructie? Ben je bereid om je kostbare tijd te investeren in een moeilijke film die geen hapklare brokken voorschotelt? Is het antwoord op bovenstaande vragen ‘ja’, dan zul je ongetwijfeld kunnen genieten van deze dwarse film. Zelden is immoraliteit zo meeslepend in beeld gebracht.

Frank v.d. Ven

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 september 2003