Youth (Spring) – Qingchun (2023)

Regie: Wang Bing | 215 minuten | documentaire

Eregast op IDFA 2023 is niemand minder dan Wang Bing. Dat de Chinese filmmaker veel aandacht krijgt is meer dan terecht, met name zijn meer dan negen uur lange debuutfilm ‘Tie Xi Qu: West of the Tracks’, dat ook in zijn geheel op IDFA draait, is een meesterwerk. Hij wordt geëerd met een retrospectief van zes films, een vertoning van tien films naar zijn keuze en een ‘masterclass’. Bings nieuwste film ‘Youth (Spring)’ gaat op IDFA in Nederlandse première. Voor deze film heeft hij van 2014 tot 2019 de werkende jeugd gefilmd in de Chinese stad Zhili. Hier leven veel jongeren uit omliggende dorpen die extreem lange dagen werken in kleine textielfabrieken die ‘shops’ worden genoemd.

In de ruim drieënhalf uur durende documentaire krijgen we op observerende wijze de leefwereld van deze jongeren mee. Ze werken veel, maken ruzie en moeten elk half jaar onderhandelen over de stukprijzen van de gemaakte kleding. Vooral dit laatste is erg oneerlijk, een half jaar lang werken en dan laat op de avond in een chaotische sfeer met je intimiderende baas moeten onderhandelen voor je zuur verdiende geld. Maar ondanks deze zware omstandigheden zien we de jongeren ook plezier maken, muziek luisteren, flirten en kort familie bezoeken. Dit geeft de film de nodige luchtigheid, maar nog belangrijker, we leren de jongeren zo op een persoonlijke manier kennen. In plaats van arbeiders worden het echte mensen, ook door de namen in de ondertitels voor iedereen die langer dan een minuut in beeld is.

Bings filmstijl past goed bij deze benadering. Dit is een stijl gekenmerkt door geduldig observeren, ook al aanwezig bij zijn debuutfilm in 2002, toentertijd revolutionair omdat digitaal filmen de mogelijkheid bood om goedkoop lange shots en films te maken. Ook werkt hij aan de hand van uitgebreide tussentitels in plaats van voice-over, zijn stem is daarom niet te horen. In ‘Youth (Spring)’ is deze methode ook met succes toegepast. Aan de hand van deze stijl zien we vaak de jongeren voor een lange periode supersnel handwerk verrichten. Vaak kiest Bing er dan voor om één persoon eruit te lichten, waarin hij niemand vergeet, soms is het de grote prater van de groep en soms richt hij zijn camera op een introverte persoon. Natuurlijk maakt dit de film wel erg lang, maar de voordelen wegen op tegen de nadelen. Het doet namelijk voelen alsof je zelf in de shops rondloopt. Bovendien is de keuze voor tussentitels exemplarisch voor de afwezigheid van oordelen, hierdoor staan de beelden op zichzelf.

Verder is een terugkerende reactie op zijn filmstijl, vooral door de lange speelduur, dat de kijker zich net zo voelt als in de uitzichtloze situatie van de subjecten, maar dit is enkel tot op zekere hoogte het geval. Het ultieme doel is dan ook niet totale inleving, maar empathie creëren, de jongeren uit ‘Youth (Spring)’ hebben immers geen uitzicht op het einde van de film. Het empathisch vermogen van de kijker wordt wel maximaal benut. De uitgerekte shots, nog meer dan de totale lengte van de film, zorgen voor een gevoel van de werkelijkheid aanschouwen zonder tussenkomst van oordelen of filmische constructen. Op die manier laat Bing de jongeren in hun waarde, net zoals de kijker die zijn eigen oordeel mag vellen.

‘Youth (Spring)’ is trouwens het eerste deel van een trilogie over werkende jongeren in China. De delen zijn gecategoriseerd aan de hand van seizoenen. Volgens Bing is het derde deel al af en hij is nu bezig met het tweede deel waarin de jongeren voor een langere periode naar huis kunnen. Zo lijkt het op interne onderverdeling van ‘Tie Xi Qu: West of the Tracks’ waar het eerste deel ook bijna vier uur duurt. Of de gehele trilogie net zo’n succes wordt als deze film is nog niet te zeggen, maar vooralsnog is ‘Youth (Spring)’ als losse film in de bioscopen te zien. Als je je wilt verplaatsen in jongeren met minder zekerheid dan in Nederland en je kan het geduld opbrengen, is deze film door de bijzondere filmstijl zeker een aanrader.

Ian van Asch

Waardering: 4

Bioscooprelease: 16 november 2023
Speciale vertoning: IDFA 2023