Zagros (2017)
Regie: Sahim Omar Kalifa | 102 minuten | drama | Acteurs: Feyyaz Duman, Maaike Neuville, Aziz Çapkurt, Halima Ilter, Suat Usta, Yusuf Çetin, Steve Van Nuffel, Serkaut Mustafa, Daria Hachem Mohamet Gulli, Leyla Batgi, Karl Ferlin, Brader Musiki, Elvan Kocer, Munip Seven, Ezdam Parilti
De Koerdische Havin noemt haar man Zagros bij voorkeur ‘herder’, naar zijn beroep. De wijze waarop zij dat doet is liefdevol, haast poëtisch te noemen. Deze vrouw is niet op haar mondje gevallen en duidelijk de baas in de relatie. Dat zie je in subtiele blikken, mooi in beeld gebracht door de Belgische filmmaker van Koerdische afkomst Sahim Omar Kalifa.
De handeling in het schrijnend ontroerende ‘Zagros’ wordt bruusk in gang getrokken, wanneer Havin, wanneer Zagros in het veld is, huisarrest krijgt van de dorpsoudsten, zeg maar gewoon ontvoerd wordt, omdat zij zonder man de bergen zou zijn ingegaan. Niet voor niets wil deze zelfstandige vrouw naar Istanboel of Izmir verhuizen. Of is er meer aan de hand?
Al snel blijkt dat er een neef is in België waar Havin contact mee heeft, om een nieuw leven te beginnen – zonder Zagros, van wie zij zegt teveel te verschillen. Omdat Zagros en Havin getrouwd zijn, een dochter hebben en zij zwanger is van een tweede, komt dit vanzelfsprekend hard aan bij de schaapherder. Toch vertrekt Havin, Zagros verbijsterd maar hoopvol achterlatend: hij zal haar en dochter Rayhan nareizen.
Wat bezielt een vrouw uit het Turks-Koerdische bergland, om zo met haar man en familie om te springen, in een cultuur van eerwraak? Schijnbaar respectvol vertelt Havin Zagros haar plan, en de vrouw lijkt volstrekt overtuigd van de noodzaak in België een nieuw bestaan op te bouwen – de kijker met haar. Zagros is dol op Havin en gelooft elk woord. En de kijker met hem; dat is misschien nog wel het meest bijzonder.
Kalifa speelt met de sympathie van de kijker, omzeilt clichés over ontsnappen aan herkomst, en stelt de intermenselijke dynamiek centraal: de mooie, wereldse Havin is opportunist, het wereldvreemde herdertje Zagros idealist; een dergelijke dynamiek vind je overal tussen geliefden. Koerd of Belg, dat maakt niet zoveel uit, lijkt Kalifa te zeggen; overal heersen dezelfde belangen en soms de liefde.
Hoofdrolspelers Halima Ilter (Havin) en Feyyaz Duman (Zagros) tonen zich zeer adequaat; er is een geserreerde vorm van chemie, alsof de twee niet zonder elkaar kunnen maar ook ingedut zijn. Havin heeft flair, Zagros oprechte toewijding – zoals dat zo vaak gaat in relaties. En Koerden wantrouwen hetzelfde als westerlingen, omdat het hart maar één kleur kent. Het is dezelfde kleur als die van de wraak.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 4
Bioscooprelease: 28 juni 2018