Zatoichi Meets Yojimbo-Zatôichi to Yôjinbô (1970)
Regie: Kihachi Okamoto | 116 minuten | actie, drama, avontuur | Acteurs: Shintaro Katsu, Toshiro Mifune, Osamu Takizawa, Ayako Wakao, Shin Kishida, Kanjuro Arashi, Toshiyuki Hosokawa, Shigeru Koyama, Minoru Terada, Hideo Sunazuka, Daigo Kusano, Fujio Tsuneda, Gen Kimura, Hiroshi Tanaka, Hiroto Kimura
Kennelijk leenden de boeken en verhalen van Kan Shimozawade zich uitstekend voor verfilming, want vanaf 1931 zijn er ruim honderd op het witte doek terecht gekomen. De filmserie van ‘Zatoichi’, naar zijn gelijknamige verhalen, werd een van de populairste uit de Japanse filmgeschiedenis. Tussen 1962 en 1974 werden er maar liefst 25 verfilmd, dat zijn ruim twee films per jaar (dat zou tegenwoordig niet meer uit kunnen!). Maar dat is nog niet alles. Na 1974 werd ‘Zatoichi’ een televisieserie, die honderd afleveringen kende, allemaal geregisseerd door Shintarô Katsu zelf. In 1989 werd nog één laatste film gemaakt, die Shintaro ook regisseerde.
Bijzonder in deze filmreeks is, dat de films, ondanks hun grote hoeveelheid en lage budgetten, een hoge kwaliteit hebben. De actie is altijd mooi geënsceneerd en gedoseerd en de verhalen zitten overwegend goed in elkaar, met geloofwaardige karakters, die nooit eendimensionaal zijn. Hoofdrolspeler Shintarô Katsu, die met zijn rol als Zatoichi uitgroeide tot een Japanse volksheld, zet zijn rol elke keer met verve neer, ook hier weer.
‘Zatoichi meets Yojimbo’ is de twintigste ‘Zatoichi’ verfilming, een late dus, maar zeker niet een slechte. Integendeel, het is één van de betere. Ook dankzij weer een uistekende rol van Toshiro Mifune als Yojimbo (lijfwacht), het personage waarmee hij furore maakte in de gelijknamige film ‘Yojimbo’ (Akira Kurosawa, 1961) en het vervolg ‘Sanjuro’ (Akira Kurosawa, 1962). Kan Shimozawa heeft ervoor gekozen zijn karakter iets harder te maken, waardoor hij stukken minder sympathiek is dan in de bovenvermeldde films van Kurosawa. Hij zuipt meer, scheldt harder, is nog onbetrouwbaarder, is nog meer op geld belust en heeft nog minder respect voor anderen. Een stuk minder sympathiek, maar niet minder boeiend. Een interessant gegeven is zijn liefde voor een vrouw, die hij eigenlijk door zijn eigen koppigheid maar niet voor zich kan winnen, althans, dat denkt hij. In zekere zin heeft Shimozawa hem uiteindelijk iets meer tot een loser gemaakt, die zelf niet door heeft hoe hij zijn leven aan het vergooien is. Deze rol illustreert goed de gelaagdheid die zo kenmerkend zijn voor de karakters uit de ‘Zatoichi’ reeks.
In het begin van de film wordt Zatoichi achterna gezeten door een stel bandieten die het op zijn leven hebben voorzien. Het regent, het stormt en dan gaat zijn zwaard ook nog stuk in een gevecht. Nadat hij zijn laatste belager heeft uitgeschakeld, verzucht hij: “Nu heb ik weer bloed aan mijn handen,” terwijl hij zijn handen schoon veegt. Dit soort dubbelzinnige opmerkingen komen vaker voor in de film, waar naast het vele en soms harde geweld ook veel humor zit. “Ik heb mijn buik vol van deze hel,” vervolgt hij verder, als hij op de achtergrond hoort hoe lijkenpikkers de doden beroven. En direct zitten we weer in zijn harde wereld, waarin mensen weinig voor elkaar over hebben en het zwaard de enige redding lijkt te bieden, maar tegelijkertijd het grootste probleem is.
Zatoichi besluit terug te keren naar een dorpje in de buurt, met haar de murmelende beekjes en de geur van pruimenbloesem, dat hij daar drie jaar eerder vredig achterliet. Als hij in het dorp aan komt, blijkt het in handen te zijn gevallen van elkaar bevechtende yakuzi (gangsters). Yojimbo is een van hun bodyguards. Al vrij snel komen de twee zwaardvechtende grootmeesters oog in oog met elkaar te staan. Wederzijds respect verhindert dat de een de ander direct afslacht. Maar het is duidelijk dat het vroeg of laat tot een echte confrontatie zal komen.
In de eerste scènes wordt de toon gezet, de personages en de situaties worden duidelijk geïntroduceerd en er rijzen meteen een aantal intrigerende vragen op, die roepen op antwoorden, die we gaandeweg krijgen. Mooi ondersteund door beeld en geluid ontknoopt de plot zich uiteindelijk in een zinderende finale. Wel goed blijven opletten hoor, met al die intriges en moeilijk te onthouden Japanse namen! Maar het is de moeite waard, want dit is een sterke film.
Arjen Dijkstra
Waardering: 4.5