Ze noemen me baboe (2019)

Regie: Sandra Beerends | 78 minuten | documentaire

De Indische kinderoppas en verteller in ‘Ze noemen me baboe’ (2019) legt met enige verwondering uit wat met ‘baboe’ wordt bedoeld. Een bestaande term in het Bahasa is het niet. “Het is een woord van de Belanda’s. Alsof ze twee woorden tegelijkertijd willen zeggen. ‘Ba’ van mejuffrouw. En ‘boe’ van moeder.” De oppas, de baboe, die is aangenomen om voor de kleine Jantje te zorgen moet er nog aan wennen. Een benaming die de identiteitsverwarring van de koloniale overheersing uitdrukt; aangesproken worden in je eigen taal en toch ook weer niet. Het is een van de subtiele manieren hoe filmmaker Sandra Beerends in ’Ze noemen me baboe’ vloeiend, zonder drammerige moraal, een persoonlijke geschiedenis schetst over, koloniale overheersing, man vrouw verhoudingen, politieke ambities en oorlog.

Alima die om een gedwongen huwelijk te ontlopen haar dorp ontvlucht, vindt werk in de stad als baboe voor een Nederlands gezin. En ondanks dat ze het heerlijk vindt om voor Jantje te zorgen, moet ze erg wennen aan het westerse leven dat wordt gedicteerd door de klok. Het thema keert vaker terug, Alima is gewend op te staan wanneer de zon opkomt, de Hollanders wanneer de wekker gaat. En de Japanners maken het nog gekker, onder hun bezetting begint de dag in Nederlands-Indië wanneer de zon opkomt in Japan. Wanneer Alima met de familie naar het koude en donkere Nederland reist voelt ze zich eerst niet op haar plek, maar tot haar verbazing wordt zij in winkels met “mevrouw” aangesproken en ook heeft ze hier plotseling recht op vrije dagen. De verhouding met de Belanda’s blijkt niet in steen geschreven te staan.

‘Ze noemen me baboe’ is een aaneensluiting van unieke en bij vlagen wonderschone archiefbeelden die het Nederlands-Indië van de eerste helft van de twintigste eeuw tot leven brengen. De beelden ondersteunen het persoonlijke verhaal van baboe Alima. Soms sluiten de beelden nauwgezet aan bij de vertelling en soms zoekt Beerends naar een meer poëtische versmelting van de melancholieke stem van Alima en bijvoorbeeld dromerige, sneeuwwitte beelden van werkers in de kapok industrie. Moeiteloos laten we ons door dit mooie samenspel ruim een uur en een kwartier meevoeren naar een andere wereld.

Alberto Ciaccio

Waardering: 4

Bioscooprelease: 28 november 2019
DVD-release: 1 mei 2020