Zeeuwse ridders (2010)
Regie: Jacomien Kodde | 73 minuten | documentaire
‘Zeeuwse ridders’ is de gevierde (won publieksprijs Film by the Sea 2010) documentaire over de door velen vergeten, maar beslist niet uitgestorven traditie van het ringsteken. De kunstliefhebber kent dit gebruik wellicht van een schilderij van Breughel of Jeroen Bosch, maar voor wie het niet meer weet: bij ringsteken rijden ruiters op een ongezadeld paard in galop (of draf – in ieder geval met een vaartje) met een lans richting een hangende ring. Het is de bedoeling dat de ruiter de lans in de ring probeert te steken. De ringstekers steken zo wel dertig ringen op een dag en wie aan het eind van de dag de meeste ringen geraakt heeft is de winnaar.
Er is veel aandacht voor beeld en sfeer in deze documentaire. Het Zeeuwse landschap, de stenen hoeves, de fietsers in de weilanden en de ruiters die op noeste werkpaarden door de branding rijden geven de documentaire een nostalgisch karakter. Ook weten de documentairemakers de dorpse gemeenschapsgevoel treffend voor het voetlicht te brengen. Zo zijn we getuige van de gemoedelijke sfeer op een dorpsvergadering en zien we hoe de ringstekers na de evenementen de rommel zelf opruimen. Waar doet men dat nog? In bepaalde streken van Zeeland dus.
De documentairemakers weten de juiste mensen voor de camera te halen, waarbij de omroeper die de evenementen via de speaker van commentaar verslaat wellicht de meest markante figuur is. Om u een idee te geven van zijn bloemig en dramatisch taalgebruik: “Het is de crème de la crème en wie ben ik dat ik dit voor jullie mag verslaan. Echt waar, dan gaat er kippenvel door je heen. En als er dan een winnaar is en er komen traantjes bij kijken, dan kan deze speaker ook wel eens een emotionele toon aanslaan. Want niets menselijks is mij vreemd.”
De belangrijkste en meest gesproken personen in de documentaire zijn vader Sander Willemse en zijn twee zoons Roel en Lou. De vader is oudkampioen en zou dolgraag een vijfde keer het beeldje van de koningin winnen (dat is de hoogste prijs in het ringsteken). Hemzelf zal dat niet meer lukken, maar zijn zoons zijn beiden erg getalenteerd. Zoon Roel heeft echter meer oog voor voetbal en muziek draaien op dansfeesten dan voor het ringsteken. Hij zal zich in de toekomst maar zijlings met de sport gaan bemoeien. Jammer….
Hoewel het toch een goed geschoten film is, is ‘Zeeuwse ridders’ niet een documentaire waarbij je na afloop ondersteboven bent van het vertelde relaas. Het grote probleem is dat de documentaire niet echt een punt heeft. Het ringsteken, of ringrijden zoals de Zeeuwen dat noemen, is de afgelopen jaren eigenlijk vooral populairder geworden en de traditie staat niet onder druk. En is het eigenlijk wel zo erg wanneer Roel stopt met ringsteken of wanneer vader Willemse geen vijfde beeldje wint?
Bram Semeijn