Zielen van Napels (2005)
Regie: Vincent Monnikendam | 94 minuten | documentaire
De grootste havenstad van Italië werd in de 6e eeuw door de Grieken gesticht en ‘Nieuwe Stad’, genoemd. Napels ligt als een van de meest dichtstbevolkte steden van Europa tegen het silhouet van de vulkaan Vesuvius en aan de Golf van Napels. De stad heeft een rijke geschiedenis, kunst en cultuur, wereldberoemde gastronomie en een eigen taal, het Napolitaans. De regisseur Vincent Monnikendam daalde in deze boeiende in prachtige beeldtaal vormgegeven documentaire af in de achterafstraatjes en steile stegen waar zonnestralen nauwelijks doordringen en waar donker drama en lichtzinnigheid de eeuwenoude stad in hun greep houden.
De documentaire is een momentopname van de nog steeds aanwezige “verbondenheid” van de adel met de armen, van het bovengrondse met het ondergrondse Napels en van het heden met het verleden. Die contrasten vinden hun weerspiegeling in het documentair filmwerk zelf. Een andere verhaallijn vormen de Werken van Barmhartigheid, zoals een adellijke lekenorganisatie die sinds 1604 uitoefent en die Caravaggio in een beroemd gelijknamig schilderij uitbeeldde. Het is de menselijke naastenliefde, de diep gewortelde liefdadigheid en solidariteit die erin worden verbeeld en die ook zo kenmerkend zijn voor de Napolitanen van nu. Als geschilderd door die beroemde Caravaggio wisselen donker drama en lichte scènes zich af in de oude straatjes en pleinen, waar de kleurrijke Napolitanen een chaotisch leven van vreugde en verdriet leiden. Ondertussen slaapt de vulkaan Vesuvius met één oog open.
‘Zielen van Napels’ schetst een prachtig beeld van de bewoners en van de grote contrasten die je ziet tussen de bewoners in hun achterafsteegjes en de rijken in de grote villa’s met uitzicht op zee. De film is wonderschoon van fotografie en barstensvol boeiende mensen die vaak moeten sappelen om het dagelijks bestaan of als puissant rijk tot de plaatselijke elite van oude adel behoren. Nergens is de film veroordelend, maar registreert wel scherp hetgeen mensen bezighoudt in hun dagelijkse overlevingsslag. Prachtige kleine en grote filosofietjes van gewone mensen. Zo krijg je Napels nooit te zien als je er zelf naar toe zou gaan.
Een uitstekende documentaire in prachtige fotografische beelden, indrukwekkend en boeiend.
Rob Veerman
Waardering: 4
Bioscooprelease: 18 augustus 2005
DVD-release: 14 december 2018