Zola (2020)

Regie: Janicza Bravo | 86 minuten | komedie, misdaad | Acteurs: Taylour Paige, Riley Keough, Nelcie Souffrant, Nasir Rahim, Amelia Rose Monteagudo, Ari’el Stachel, Colman Domingo, Nicholas Braun, Jason Mitchell, Ts Madison, Tommy Foxhill, Ben Bladon, Tony Demil, Ernest Emmanuel Peeples, Joseph Sanders

Wat als het meteen klikt met iemand die je zonet hebt ontmoet? Stefani (Riley Keough), stripper en net moeder, neemt geen blad voor de mond en ziet na één toevallige ontmoeting Zola (Taylor Paige) helemaal zitten als ‘BFF’! Daarom wil Stefani Zola met liefde meenemen voor een weekendje Florida om een hoop geld binnen te harken met hun stripacts. Stefani brengt ook haar vriendje en een huisvriend mee. Echter Zola heeft snel door dat twee van de drie medereizigers iets anders van plan zijn dan eerst was beloofd.

De film ‘Zola’ is heerlijk onvoorspelbaar en prettig gestoord. Bovendien is het verhaal een typisch gevalletje van ‘de waarheid is vreemder dan fictie’. Regisseur Janicza Bravo heeft haar film namelijk gebaseerd op een ruzie tussen twee vrouwen op Twitter. Je kunt vast ergens de tweets nog nalezen, maar het is vermakelijker om je eerst in deze filmversie ervan onder te dompelen.

De acteerprestaties van de twee hoofdrolspeelsters, Paige en Keough, steken er met kop en schouders bovenuit en voeren ‘Zola’ tot droogkomische hoogtes. Beide actrices slaan de perfecte toon aan, die ergens tussen gemeend drama en parodie ligt. Vooral wanneer Stefanie en Zola in één kamer vertoeven, knettert het van de onderhuidse spanning en is slapstick niet ver weg. De snelheid waarmee Stefani andere mensen emotioneel inpalmt, is niet alleen grappig maar soms ook beangstigend. Daarnaast is de manier waarop Zola reageert op Stefani zowel geloofwaardig als speels. Zola maakt zelfs een beetje misbruik van Stefani. De dubbelzinnige relatie tussen die twee maakt de film dan ook een onvervalst grillig kunststukje.

In de eerste helft van ‘Zola’ mixt regisseur Bravo ongeremd filmtechnieken met sociale media. Zo krijg je even makkelijk Instagram snapshots als symmetrische composities à la Wes Anderson voorgeschoteld. Hierdoor lijken het on- en offline leven in de film door elkaar te lopen. Bovendien is de gebezigde taal een mengelmoes van straat- en internettaal. Af en toe is deze mix zo moeilijk te volgen dat de kijker pardoes ondertiteling krijgt. Of Zola breekt op haar dooie gemakje ‘de vierde muur’; ze kijkt dan recht in de camera om uit te leggen wat een ander personage nu werkelijk bedoelde. Het is jammer dat deze postmodernistische neigingen in de tweede helft van de film bijna geheel naar de achtergrond verdwijnen.

Wel kampt Bravo’s film met een aantal gebreken. De regisseur weet eigenlijk niet precies wat ze wil zeggen over Zola’s beproeving, behalve: dit is soort van wat er gebeurde. Het mag wel een tandje dieper dan enerverende bitch fights. Niettemin hint de film enkele keren naar een moeilijke achtergrond van bepaalde personages en de druk van de Amerikaanse ratrace met sociale media als nieuwste aanjager. En hoewel Colman Domingo de rol van schimmige huisvriend goed invult, is de angst voor hem, wat cruciaal is voor de plot, niet geheel overtuigend. Domingo’s aanwezigheid hangt namelijk iets te veel van toevalligheden aan elkaar.

‘Zola’ heeft iets weg van de rauwe en energieke Amerikaanse films van de broers Benjamin en Joshua Safdie en van Harmony Korine. Echter deze film is niet alleen maar een koortsdroom van tokkie taferelen, zoals ‘Uncut Gems’ (Safdie, 2019) en ‘Springbreakers’ (Korine, 2012). Bravo’s film heeft ook een opmerkelijk barmhartige kant. Denk hierbij aan hoe regisseur Sean Baker kijkt naar zijn hoofdpersonages in ‘The Florida Project’ (2017) en ‘Tangerine’ (2015). Evenals Baker oordeelt Bravo niet over haar personages. Op de eerste plaats toont ze vooral begrip voor haar personages die aan de onderkant van de samenleving spartelen. Bravo’s werk komt hiermee ook heel dicht in de buurt van de Nederlandse regisseur Sam de Jong, en dan met name van zijn Amerikaans debuut ‘Goldie’ (2019). Al met al, geen slecht filmisch gezelschap voor Bravo’s ‘Zola’.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Digital download-release: 1 november 2021
VOD-release: 1 november 2021